IMG01

Wpływ składu chemicznego na skłonność do pęknięć krystalizacyjnych podczas spawania łukowego można scharakteryzować wskaźnikami przedstawionymi w tabeli 7.1.

Tabela 7.1

Wskaźniki służące do oceny skłonności stali do pękania krystalizacyjnego

Wskaźniki	Zastosowanie	Kryterium	Źródło
^ ^ P Si-0,4 Mn -0,8 C. = C + 2S + — +-— +-— - ^ckw 3 10 12 Ni Cu Cr - 0,8 + — + — +-— 12 15 15	stale niskowęglowe	Cekw > 0,45 - skłonna Cekw < 0,15 - odporna	[96]
cfs+P+^Si + ^Ni].,0> HCS = —--——^4- 3Mn + Cr + Mo + V	stale niskowęglowe, stale niskostopowe wysokowytrzymałe	HCS < 4 - stal odporna HCS < 2 - stal odporna	[97]
UCS= 184C + 970S- 188P-- 18,1 Mn-4760 CS- 12400 SP + + 501 P Mn + 32600 CSP+ 12,9	stale C-Mn	porównanie względne	[98]
CSfj = 36 C +12 Mn + 5 Si + 540 S + + 812 P + 5 Ni + 3,5Co-20 V-13	stale mikrostopowe wysokowytrzymałe	porównanie względne	[99]
UCS = 230 C + 190 S + 75 P + 45 Nb --12,3 Si-5,4 Mn -1	stale mikrostopowe z niobem	UCS <10- stal odporna UCS > 30 - stal skłonna	[100]

7.1.2. Pękanie krystalizacyjne spoin stali austenitycznych

Dużą skłonność do tworzenia pęknięć krystalizacyjnych mają stale austenityczne. Przykład pęknięcia pokazano na rysunku 7.16. Widać na nim, że pęknięcia przebiegają wzdłuż granic kryształów struktury krzepnięcia.

O skłonności do pęknięć krystalizacyjnych decydują następujące czynniki:

-    wysoki współczynnik rozszerzalności (1,5 raza większy niż w stalach o strukturze fer-

ry tycznej),

-    rodzaj krystalizującej pierwotnej fazy (ferryt czy austenit),

-    segregacja domieszek.

Austenityczne stale chromowo-niklowe mają w porównaniu ze stalami ferrytycznymi znacznie wyższy współczynnik rozszerzalności cieplnej, a jednocześnie niższy współczynnik przewodnictwa cieplnego. Średni współczynnik rozszerzalności cieplnej dla stali ferrytycznych wynosi około 12 • ICC⁶1/K, natomiast dla stali austenitycznych 18 • 10^-61/K. W związku z tym występują znaczne odkształcenia cienkościennych połączeń spawanych lub duże naprężenia

311