IMG97

92

Tabela 3.1

Występowanie i rozwój elementów składowych w różnych typach narządów gębowych Typy aparatu gębowego

	gryzący	liźąco- -gryzący	kłująco- -ssący m p	ssący	•**»
Warga górna	+	-	rynienka ♦	'	--
Żuwaczki	+	■f	okryw. klu|ka kłujka		0
Żuchwa	+	4■	ktujka klu|ka	♦	0
Zuwka wewnętrzna		_	- -	_
Zuwka zewnętrzna	♦	•	_ _	(rąbka
Głaszczek żuchwowy	♦	_	-
Warga dolna	+		rynienka rynienka ślinowa okryw.	—	ssawie
Języczki	+	ssawka	-	-	tarcza
Przyjęzyczki	+	4-	_ _	_	oralna
Głaszczek wargowy	+	+	-	+

+    - rozwinięte    •    - silnie rozwinięte

-    - zredukowane    do szczątkowych lub nie występują    m    - muchówki

0    -    brak    p    - pluskwiaki

Rysunek 3.65

Narządy gębowe pluskwiaka typu kluiąco-ssącego (wg Eid manna i Kjh*toma. 1970; spp - nadgębie spr - kanał Sli ti - kanał ssący sb - pęk szczecinek kkiiących, so ■ narządy zmysłowe khaki Lbf - warga górna. Md - Zuwa C/haM«i ' a**¹"^{8 M<}? ‘ ""S^{8 ao,na} - <*o. hyp

podgęh-.Art-czulek

Przewód pokarmowy jcsi położony wzdłuż środkowej części ciała owada, zaczyna się otworem gębowym. a kończy otworem odbytowym, który tylko rzadko nie występuje. Przewód pokarmowy służy do przyjmowania pokarmu, jego trawienia i wydalania niepotrzebnych resztek -odchodów. Składa się z jelita przedniego. środkowego i jelita tylnego. Każdy z wymienionych odcinków przewodu pokarmowego spełnia określone funkcje i różni się od pozostałych specyficzną budową (rys. 3.69).

Jelito przednie i tylne są wyścielone intimą obfitującą w chitynę-gdyż powstały z cktodcrmy. Jelito środkowe powstało z endodermy i nic ma wyściółki chitynowej. lecz żywe komórki warstwy nabłonka (epitc-lium). Rozwój poszczególnych części

\

Budowa i

'unkc)e ciała owadOw leśnych 93

Rysunek 3.66

niarzaHY 99»owe typu kluiąco-ssącego

^mara (wg Eidmanna I KuNhoma 7,70) Lg -    Cl - nndustok. Pm

ataszczek żuchwowy. spp - nadgąbre ' kanał ślinowy, sr - kanał ssący, sb D«k szczecinek khąących. so - narządy ,mvsk>we klujkl. Lbf - warga gdma. Md -rwaczka. M«i - Żuchwa. Mx₂ - warga dolna. Au - oko. hyp - podgąbie. Am -

czułek

profagów — wydłużony (rys. 3.70). U liściożemych gąsienic przewód pokarmowy jest prosty, ale też bardzo szeroki, mieszczący duże ilości pokarmu.

Z przewodem pokarmowym związane są różne gruczoły spełniające zróżnicowane funkcje (produkcja śliny, feromonów, przędzy).

przewodu pokarmowego zależy ,id jakości i ilości pobieranego pokarmu. Niekiedy przewód pokarmowy ma kształt wydłużonej, prostej rurki, w innych przypadkach tworzy on zakola i pętle, lak że jego długość znacznie przekracza długość ciała owada. U owadów drapieżnych, odżywiających się białkiem, przewód pokarmowy jest zwykle krótki, a u roślinożcr-ców. których pokarm obfituje w węglowodany, a zwłaszcza u sa-

mikroskopowym

Rozwałek korowiec Aradus annawomeus Panz z wyoągnięuj ' (wg Brammanisa. 1975)