IMG20

Ryś: 95. Schemat spółgłoski ć (czapka)

Rys. 96. Schemat spółgłoski j (dżdżu)

Rys. 97. Palatogram spółgłoski £, j | (czas) 1. przerywana 3 (dżuma) kolor czamy

-    anomalie szczęk i zgryzu,

-    wrodzoną nieprawidłowość budowy języka (np. język za duży, za mały, krótkie wędzidełko),

-    zbyt małą aktywność mięśni językowych. Wiąże się z tym nawykowy brak pionizacji języka i dziecinny sposób połykania,

-    naśladownictwo najbliższego otoczenia,

-    zaburzenia emocjonalne (powodują napięcia mięśni aparatu artykulacyjncgo).

E. Komornicka (autorka serii podręczników Uczymy się Mówić Poprawnie) uważa, iż wadliwa wymowa głosek i. i, ć, j może polegać na: „zniekształcaniu głosek poprzez zmianę jednego lub kilku elementów artykulacji tych głosek, czyli:

a)    nieprawidłowe zwarcie zębowe, np.:

-    wymowa międzyzębowa (język wsunięty między siekacze lub między zęby trzonowe),

-    wymowa zębowo-wargowa (zwarcie dolnej wargi z górnymi siekaczami),

b)    brak przepływu skoncentrowanego strumienia powietrza przez jamę ustną w środkowej płaszczyźnie języka, np.:

-    wymowa boczna (powietrze przez jamę ustną przepływa bokiem lub po obu jej bokach),

-wymowa przyzębowa (powietrze przepływa po całej płaszczyźnie języka).

Zniekształcenia te wiążą się zazwyczaj z nieprawidłowym położeniem języka tak jak przy:

c)    - wymowie policzkowej - brak wzniesienia języka ku podniebieniu,

-    wymawianie głosek (ś, i, ć, j) przy przesunięciu przedniej części języka w kierunku tylnej częście podniebienia twardego.

d)    nieprawidłowe funkcjonowanie podniebienia miękkiego umożliwiające przepływ powietrza przez jamę nosową, np.:

—wymowa nosowa”.

3. Korekcja głosek ś, i, c, j

Ćwiczenia językowe

1)    Stosuj wszystkie ćwiczenia podane przy korekcie głosek s, z, c, j.

2)    Bardzo ważne dla prawidłowej wymowy omawianych głosek są wszystkie ćwiczenia „pionizacji języka”.

Ćwiczenia wargowe

1)    Ułóż wargi jak do wymowy u i kilka razy „cmoknij”. Cmoknięcie powinno być długie i nie-przerywane. Wargi mocno ściągnięte.

2)    Wysuń wargi jak przy artykulacji samogłoski u (dzióbek), zwierając równocześnie zęby. Następnie rozchylaj i stulaj ciasno wargi (tzw. rybka).

3)    Wysuń wargi do przodu i chuchaj np. na „zmarznięte” dłonie. Zwróć uwagę na to, aby wargi układały się symetrycznie, gdyż górna warga jest zazwyczaj mniej ruchliwa, a dolna wysuwa się wraz z żuchwą do przodu - błąd!

4)    Ułóż wargi w „dziubek” i wykonuj nimi jak największe kółeczka w jedną, potem w drugą stronę.