img 8

272

.    ..... HKL.MUTII IIATZFELD

'_t' ’*    r»r>flr)7>ar! dv> tych, jnlcio dali nam Kartezjusz* P;wul.

cw T,n Bruyórc, innymi słowy, je,411 uznamy bra-p To Nain za moralistów. Fakt, iż na słynnym płótnie Poussina “^^r i ttchrk/i 7;-.hrakio głównych aktorów — wielbłądów, staje się

•    nzimtj_niy g_tj_v weźmiemy pod uwagę zastosowanie kanonu Wen-'^WCc (:>?rvsr,wności], odgrywającego tak wielką rolę w literaturze

•    nsycy.ityczRej, która również usunęła „niższe” zwierzęta z języka ^orljj i _r.,_n%if

Artkikiijąęą śmiałość osiemnastowiecznych scen jete ęjolunic * płócien Wal tonu (Dania w pawilonie) czy Patera (Spotkanie karne-\    v* pcrl:v.) wyjaśniają nie tylko obsceniczne powieści rokoka,

•'ez    korespondencja Diderota i Sophie Volland. Marmuro-

Wf- ry,^,.^ V/iiLłoao_t które wydają się jak z żywego ciała, znajdują yj i.^nłł nie w Did-M-olowskiej teorii ciała i marmuru jak również w s«-.łr,_nnn^_i p.nfPmn do pa*rżenia na piękne zwierzęta jak na kobyły. jw',j cm ni no. na pól żartobliwe rozważania Rousseau i Di-no lomit roli aktora .są szczegółową interpretacją smutnych kłcA"nó«v : aktorów, których Watteau malował w GiUcs i Obojętnym. S~!łH n?;lrptr Ccrr.aip.la Watteau nabiera pełnych rumieńców życia romplhnent na tle wycyzelowanych epigramatów, wierszy i sen-łon.e.ii płynących spod pióra Woltera, które tworzą tę samą niepo-wior/rdną jedność dowcipu i wdzięku.

Wrażenie okropności, okrucieństwa, brutalności, jakie budzi ^{vV nps} 'l'rottoa. , Meduzy” Gericaulta, okazuje się symptomatyczne dH romantyzmu, gdyż podobne reperkusje sensacji i prymitywnych namiętności pojawiają się w powieściach historycznych, np — wy-eblostonio C^uasłmnęla, spalenie Esmeraldy w Notre-Dame de Paris. J^ło, że realizm romantyków ciąży mimo wszystko ku ponndin-dywiduelnrj, symbolicznej interpretacji życia, możemy dostrzec ^v,r 1‘terrekich paralelach pozornie realistycznego malarstwa Milleta.

Tr.idyc.yjno tcmaly religijne Ukrzyżowania Prud’hona, Matki Umkhj Pocieszycielw Bnuguercnu i Kuszenia Chrystusa Ary Schof-*.era w istocie kamuflują sentymentalną i krytyczną dechrystianl-/••frję XTy włóku. Ale obrazy tej ujawniają swą atmosferę niewiary nie tylko poprzez wyłącznie techniczny związek z tradycją, lecz prze/, to. że są odbiciem nowej „religijnej” poezji, jak np. Lr Crnci-,1m* l.am.-iri;no^łn, f*c Mont des olfniers Alfreda de V;gny czy f.n Fin i"*    T*r'oyfe ITwo.

Ten typ malarstwo, jaki reprezentują Wielkie bultcary na ikIo-Renoira, akcentujące przelotne zmysłowe ■wrnźentfe Syrie. wielkich miast, nastroju, sam w sobie nie potrafiłby ukazać implikacji metafizycznie bezsensownego świata, natomiast opis przejażdżki w Pani Bovary Flauberta jest analizą takiego bulwaru na wiosnę i ukazuje te implikacje w całej polni. Jest to również prawda w wypadku Śniadania wioślarzy Renoira i analogicznego tematu u Flauberta, Lc Moulin da Cnle.tte Renoira i opisu balu w Vnubo*T.**ud Flauberta, Cyrku u Scurata i Kdmunda de Goncourt. •cafnil-ncj u Renoira i Flaubci a. A jeśli trzeba dowodu na to, że malarstwo rcalistyczno-impre: jonistyczne bez analitycznej pomocy, jakiej dostarcza literatura, nie potrafiłoby w pełni wyrazić lej nowej niezwykłej fuzji piękna i pospolitości w ujmowaniu życia przez reHgię „sztuki dla sztuki'*, wys ar czy przytoczyć fakt, że sam Dogaś skomentował swe szkice baletowe w znamiennych sonetach, które podkreślają wspólność proble.natyki.

Tęsknotę do nowego pc«zażu o prostych i monumentalnych farmach niekoniecznie musimy traktować jako indywidualną innowację Cćzanne’a, ponieważ mo; na ja odnaleźć również w nurcie współczesnej poezji Teofila Gaut.?r i Łeconte'a de Lisic, gdzie istnieje wyraźna dla niej motywacja.

Nie.bieska dziewczynka v«n Gogli a zyskuje specyficzny sens dzięki klarowności La Jeunne Filie Jammeso. podobnie pełne rozpaczy teksty Rimbauda, Gidea, Duhamela, Greena wyjaśniają jogo Nocną kawiarnię to Arles. Metafizyczną rozpacz współczesnego świata, jaką sugeruje Głowa kłomia Rouaulta, Bloy i Berno nos opisali aż tak szczegółowo, że utwo*y ich można traktować jako dosłowny komentarz do twórczości icgo malarza. Być może ideą takiego obrazu, jak Pokój do muzyki Płcrre Roya, było przel wmzenio smutnego świata w czyste piękno dzięki magicznej sile dziecięcej wyobraźni, ale możliwość ta staje się pewnością dzięki powieści Alain-Fourniera Mój przyjaciel MeaiCnes.

5. SZTUKA TŁUMACZY FORM* JĘ. YKOWO-LlTF.RACKlR

Sztuka przychodzi literaturze s/czcgcd.iie wtedy z pomocą. gdv p^ł ' Mcmy formalne w malarstwie tłumaczą formalne problemy kompozycji, stylu i techniki w Ittoni turzo. P.to świętym Abb#y_)tt