KONSTRUKCJE STALOWE STR025

25

C. Stale konstrukcyjne drobnoziarniste spawalne po walcowaniu termomechanicznym według PN-EN 10025-4 [38]

Stale konstrukcyjne drobnoziarniste po walcowaniu termomechanicznym są dostarczane jako gatunki S275, S355, S420 i S460. Wszystkie gatunki mogą należeć do grupy jakościowej M (z określoną minimalną wartością pracy łamania w temperaturze nie niższej niż -20°C) lub grupy jakościowej ML (z określoną minimalną wartością pracy łamania w temperaturze nie niższej niż -50°C) (tabl. 3.4). Wyroby są dostarczane po walcowaniu termomechanicznym.

Obróbka termomechaniczna, zwana inaczej cieplno-plastyczną, jest procesem, w którym końcowe odkształcenie podczas walcowania na gorąco odbywa się w określonym zakresie temperatur, co prowadzi do uzyskania takiego stanu materiału i takich jego właściwości, które nie mogą być osiągnięte przez zastosowanie jedynie obróbki cieplnej. Wytworzona w tym procesie stal ma znaczną wytrzymałość i dużą odporność na pękanie (udamość), a niska zawartość składników stopowych pozwala na uzyskanie łatwej spawalności.

Wszystkie stale w tej grupie są stalami uspokojonymi. Wyroby walcowane termomechanicznie nie mogą podlegać późniejszemu kształtowaniu na gorąco.

Tablica 3.4. Minimalne wartości pracy łamania w przypadku badania udamości na próbkach wzdłużnych z karbem V dla stali walcowanych termomechanicznie według normy [38]

Oznaczenie	Minimalne wartości pracy łamania [J] w temperaturze badania [°C]
	+20	0	-10	-20	-30	-40	-50
M	55	47	43	40’	-	-	-
ML	63	55	51	47	40	31	27

* Wartość odpowiadająca 27 J w temperaturze 30°C.

D.    Stale konstrukcyjne trudnordzewiejące według PN-EN 10025-5 [39]

Stale konstrukcyjne trudnordzewiejące dostarczane są jako gatunki S235 oraz S355, w grupach jakościowych JO, J2 i K2 (por. tabl. 3.1). Gatunek S355 podzielono na klasy W i WP, które różnią się głównie zawartością węgla i fosforu oraz możliwościami dostawy. Stale S355JOWP oraz S355J2WP są dostarczane w przypadku płaskich wyrobów tylko do grubości 12 mm, a w przypadku kształtowników do nominalnej grubości nieprzekraczającej 40 mm. Pozostałe stale w tej grupie są dostępne w większym zakresie grubości wyrobów.

Stale trudnordzewiejące mają podwyższoną odporność na korozję atmosferyczną, uzyskaną przez dodatek takich pierwiastków stopowych, jak fosfor (P), miedź (Cu), chrom (Cr), nikiel (Ni), molibden (Mo) lub innych. Działanie tych składników stopowych objawia tworzeniem na powierzchni stali ochronnej warstwy tlenków, zabezpieczającej przed dalszym postępem korozji.

E.    Stale o podwyższonej granicy plastyczności w stanie ulepszonym cieplnie według PN-EN 10025-6 [40]

Stale takie dostarczane są jako gatunki S460, S500, S550, S620, S690, S890 oraz S960. Wszystkie gatunki mogą stanowić grupę jakościową bez dodatkowego oznaczenia literowego (z określoną minimalną wartością pracy łamania w temperaturach nie niższych niż -20°C), grupę jakościową L (z określoną minimalną wartością pracy łamania w temperaturach nie niższych niż —40°C) lub grupę jakościową LI - oprócz gatunku S960 (z określoną minimalną wartością pracy łamania w temperaturach nie niższych niż -60°C) (tabl. 3.5). Wszystkie stale z tej grupy są stalami uspokojonymi.

Stale o podwyższonej granicy plastyczności w stanie ulepszonym cieplnie są poddawane po walcowaniu obróbce cieplnej składającej się z hartowania i następnie odpuszczania. Podczas hartowania uzyskiwana jest struktura martenzytyczna (lub bainityczna), której odporność na pękanie