Kotwica0009

18 1. Struktura, budowa i właściwości drerona

czołowe i powierzchniowe (rys. 1.8). Pęknięcia te są spowodowane naprężeniami wewnętrznymi powstałymi w wyniku różnicy wilgotności i skurczu poszczególny di warstw drewna.

Rysunek 1.8. Pęknięcia czołowe i powierzchniowe: 2 - pęknięcie powierzchniowe, 2 - pęknięcie czołowe, 3 - pęknięcie boczne, 4 - pęknięcie (rozwarstwienie) czołowe

Wadą drewna jest również jego nienaturalne zabarwienie—sin i zna oraz zgnilizna twarda lub miękka. Sinizna nie powoduje na ogól obniżenia wytrzymałości drewna, zwiększa tylko jego higroskopijność. Zgnilizna twarda jest początkowym stanem rozwoju grzyba, nie powoduje zmiany struktury drewna, zmienia jedynie jego barwę na różową. Zgnilizna miękka jest dalszym etapem rozwoju grzyba, przyczynia się do zmiany struktury drewna i zabarwia go na kolor czerwono-brunatny, a nawet ciemnobrunatny. Drewno porażone zgnilizną miękką staje się miękkie, łatwo odkształca się, a jego wytrzymałość zmniejsza się.

1.4. Korozja biologiczna drewna

Drewno jest materiałem organicznym i w sprzyjających warunkach jest narażon na destrukcyjną działalność zarówno owadów, jak i różnych grup mikroorgani zmów.

Proces niszczenia drewna przez poszczególne grupy czynników biologicz nych (grzyby rozkładające lub barwiące drewno, grzyby pleśnie, owady, glon porosty, bakterie itp.) przebiega w różny sposób. Czynniki niszczące z regu' rozwijają się w drewnie w miejscach trudno dostępnych. Stwierdzenie faktu d strukcji następuje na ogół z opóźnieniem, w związku z czym powstrzymani uszkodzeń jest utrudnione [29]. Skutki zniszczenia zależą nie tylko od rodzaj czynnika, lecz również od temperatury otoczenia oraz od wilgotności powiet i podłoża. W ramach tej samej grupy organizmów wywołujących korozję wyst pują zarówno osobniki oddziałujące bardzo destrukcyjnie, jak i niszczące w ogr niczonym stopniu. Zagrożenie biologiczne zależy również od gatunku dre

sposobów pozyskiwania i magazynowania surowca [10], warunków, w jakich jest użytkowana konstrukcja, oraz właściwego doboru metod i środków ochrony. Nie bez znaczenia jest również sposób użytkowania i bieżąca konserwacja konstrukcji [24].

Grzyby niszczące drewno. Degradacja biologiczna drewna powodowana przez grzyby może w pewnych warunkach doprowadzić nawet w ciągu kilku miesięcy do ostatecznego zniszczenia znacznych części konstrukcji.

Grzyby są to organizmy pozbawione barwników asymilacyjnych. Odżywiają się więc jak pasożyty lub saprofily (roztocza), przetwarzając substanq'e organiczne nagromadzone przez inne organizmy, a do swego rozwoju potrzebują środowiska o dużej wilgotności [31], [77].

Ciało grzybów składa się z cienkich, najczęściej bezbarwnych nitek, zwanych strzępkami. Strzępki tworzą system zwany grzybnią, która przerasta podłoże w poszukiwaniu pokarmu i odpowiednich warunków rozwoju. Strzępki są przeważnie bardzo małe i nie są widoczne gołym okiem, a jedynym dostrzegalnym objawem obecności grzyba jest obraz rozkładu drewna. Sploty strzępek (grzybnie) występują w postaci puszystych nalotów na powierzchni materiału. Z grzybni wyrastają w postaci wstęg sznury grzybniowe zbudowane z silnie splątanych strzępek o różnej budowie anatomicznej. Grubość sznurów grzybniowych (zależnie od gatunku) wynosi od jednego do kilkunastu milimetrów, a ich długość może sięgać nawet kilkunastu metrów [74]. Sznury mogą rozrastać się na powierzchni niedrzewnej, a nawet przerastać przez mury i beton, przyczyniając się do rozprzestrzeniania się grzyba wewnątrz budynku. Kolor, przekrój poprzeczny oraz elastyczność lub kruchość sznurów są cechami rozpoznawczymi gatunku grzyba. Niektóre grzyby wytwarzają owocniki, na których powstają zarodniki służące -rozmnażaniu się grzybów. Grzyby mogą się rozmnażać również wegetatywnie, tj. przez podział strzępek.

Rozwój grzybów, jak wszystkich organizmów cudzożywnych, jest moż-Kwy, gdy są jednocześnie spełnione cztery warunki: istnieje odpowiednia pożywka w postaci niezabezpieczonego chemicznie drewna, panuje temperatura ..S435?C, są obecne powietrze i woda. Optymalna wilgotność drewna, sprzyjająca rozwojowi grzybów, wynosi 20-r90%. Jeżeli wilgotność ta przekracza 90%, w porach drewna nie ma już miejsca na niezbędne grzybom powietrze, a stan taki nazywa się mokrym stanem ochronnym. Jeżeli zaś wilgotność "rSISftda poniżej 20%, to ilość wody jest niewystarczająca do rozwoju grzybów Wno pozostaje w tzw. suchym stanie ochronnym (stanie powietrzno-«\).

~yby mogą powodować:

"natny rozkład drewna,

^rozkład drewna (z odmianami), yj(tzw. pleśniowy) rozkład drewna, ioę drewna (tzw. siniznę).