ksiazka 20032

wać opowieść, chętnie konfabulujo dnls/y ciąg losów boholoro, modyfikuj!} struktury fabularne zgodnio z własnym typom wyobraźni i wolą oraz z wymogami happy ondu. Togo typu zachowania widoczno są już. na poziomio odbioru baśni, a w odukacjl szkolno] przenoszą się na różno odmiany opiki i dotyczą zarówno działań spontanicznych, jak toż inspirowanych przoz nauczyciola polonistę, a więc ukierunkowanych.

Szczególną formą aktywności twórczoj dzioci jost pootyzowanio. D/.ioci są pootnml w cnloj intensywności swogo przoiywunia pisał przód laty Jerzy Ficowski³''. Mało dzioci tworzą różnego typu rymowanki i mętowania wyłącznie dla siobio, z samo] potrzoby zabawy. Badacze folkloru słownego dzioci zgodnio podkreślają dziecięco upodobanio do rymu. rytmu i żywiołu muzycznego Jeden z nich pisał.

Powtarzając swój improwizowany wiorsz, dzioci mogą dofor-mować słowo, alo za nic nio naruszą molodll. Przociwnio, zawsze gotowa są złożyć rymowi w ofiorzo f>oprawność każdego słowa, w miary potrzoby wydłużają jo. skracają, przestawiają akcenty Tak wiołkio jost u dzioci czysto mięśniowo poczucia wiersza⁴⁰

Z tych wczosnodzłocięcych praktyk słownych moźo się z czasom zrodzić upodobanio do togo typu poozjowania, któro wyrasta już. nio z poidłl, alo z potrzeby uzewnętrznienia własnych emocji, przoźyć i wzruszeń, stanowiąc tym samym wyraz postaw kreatywnych Literacka - czy raczej paralitoracka - twórczość dzioci i mlodzioż.y jest faktom konkretnym i wymiornym, stanowi przedmiot osobnych badań⁴', poddawana licznym formulom konkursowym zyskujo publikacjo w postaci tomików wierszy laureatów lub spocjalnych antologii⁴⁷, świadczących

³⁰J Ficowski Poozja dla dzieci i wierszyki dla naszych milusińskich 'Nowa Kultura* 1901. nr 23. 5 7.

⁴⁰ K Czukowskt. OddwócłidoprifCiu,thm\\N Worazylskl Warszawa 1902.9 287 ^4,Por H Smncnowicz Pootycko twórczość dnocka Warszawa 1073 Autorka stwierdza wo wstępie do książki: Dziocko moto przoz oksmosję słowni} zaspokoić nłokfóro zo swych jX>trzot) psychicznych wypowiadania siohio, komunikowania z otoczeniom, intonsyftkownnia tycia wownętrznogo. uznania i własnej aktywności (» 7). B Dymom (red ) Dziocko w świocio sztuki, Kraków 19%. Dziocko w śwrodo marzeń Kroków 19%

⁴² Np. Lod jabłko w chmury wiotsza dzioci dla dzlod i dorosłych, oprać D Wawtiow iO Uscnko. Warszawa 1982. B Dymam Wiotsza naszych dzioci Kraków (b r w), Portret rodziny Antołoęia prac literackich dziad z Dolnooo Śląska, pod rod J Kumiegi Wrocław 2000, tomiki laureatów Ogólnoj>olnkiego Konkursu Poetyckiego dla Dzioci w Poznaniu, tomiki wtorszy laureatów Przeglądu Twórczości Dzieci i Młodzieży Kecze Pióro w Katowicach, tomiki Turnieju Jednego Wiersza o Laur

O dużej łrekwoncyjnoScł zjawiska oraz rozbudzonej w tym kierunku aktywności i pokaźnym potoncjnlo twórczym młodych

Warto w tym mlojscu przywołać ciokawo pomysły twórczego rozwoju języka i pootyckioj wyobraźni, możliwo do wykorzystania zarówno na lokajach języka polskiego, jak i na .warsztatach pootyekłeh' Chodzi

0    pracę twórczą dziecka na tzw. półwiors/nch Polega ona na tym, żo dziecko otrzymuje .obcięty" tekst i musi go zrekonstruować Młodsze dzioci otrzymują „rozsypnnkę tekstową"⁴’, z któroj .układają" wiersz, posługując się .rozsypanymi" jogo elementami, starszym pozostawia nlę polną swobodę twórczą. Motoda wydaje się colowa z wiole wzglę dów, między innymi dynomizujo wyobraźnię, intensyfikuje przeżycie

1    |>ozwala dzieciom wniknąć w proces twórczy oraz doświadczyć trudu tworzenia Zilustrujmy ją na przykładzie wiorsza Wisławy Szyrnborskioj Muzeum, który został .obcięty* dla celów ćwiczeniowych. Uczniowie otrzymali zadanio uzupełnienia go zgodnio z własną inwencją i wyobraźnią. a tym samym nadania mu niojnko nowych sensów.

Wara|a oryginalna lokilu:    Waraja Cwlczanlowa:

Mu/aum Są lalerze, ala Są obrąciki. ala od co na|mm«|

Jaki wachlarz .

Są mięcia

I Kilnla ani

Z braku wiacmoKI dzladąć tykiący Omttślf wolny zwlatiwazy wąay

Malała, glina, cichutko tryumfują Chichocz* tylko Korona

1'rzagraia Zwyclflyt Co do mnla

M0| wykciy A jaki A|akby

Multum

Są lalarza «ia ma ma apatytu Są obrączki. ala ma ma wzajamnolcr ckI co najmriląj iriytlu lal

Ja«t wachlarz - gdfla curnlartco?

Są mioc/o - gdiła gnlaw?

I lilio.a *m tic/ęlnln o t/nraj godzinie

Z braku nlec/noiti zgromadzono d/iaaiąA lyłiący itaiych rzeczy Umu*»y wolny drzemie Modło zwif ilwtzy wąty nad gablotką

Malało, o lina. pitki o ptailo nr Mullii lryumlu|ą w czakle Chichocze tylko «/pllka po imieizce < 1,'giplu Kocona przeczekała głową

l'1/ogiala diod do rękawicy Zwyciężył pcewy bul nad nogą Co do mnla, żyją, proazę wierzyć

M0| wykr. ig / kuknią nadal lewa A |nVi ona upór mai A iakby ona choala przazyćł

Platoranki w Sosnowcu i wielo innych Twórczość poctyckq dzioci uwzględnia równio* drugie wydnmo cytowanej wc/ośnioj antologii poo/ji dla dzioca w opracowaniu ft Waksumunda, sn 301-395.

°Tcrminu ‘rozsypanka lokalowa* używa J Kolbuszowski Kottwonc/o Itfdycuuf w sjkoJnoj intoipiotocji tokstu htorocJuouo Iw J Edukncjn hlorncko w szkoło, wybóf I opracowaniu W DynakiM lnglol.cz 2. Wrocinw 1980. n 92

73