maszynoznawstwo1

1

składzie spuszczana jest do specjalnych kadzi, skąd wlewa się ją do wlewnic gdzie zastyga w postaci bloków , zwanych wlewkami. Wlewki walcuje się na gorąco na specjalnych urządzeniach, otrzymując różne profile użyteczne przy budowie maszyn i urządzeń. Przykładowe profile pokazane są na rys. 2.

1

-3 ? ■ Materiały walcowane: a — pręt okrągły, b — pręt kwadratowy c sześciokątny, a, _e — piaskownik, f — blacha bednarska, g — katowni! teowniK, i — ccownik, k — dwulcownik, 1 — szyna, m — koryto

— pręt 9 h —

W piecach elektrycznych przetapianie surówki odbywa się poprzez dostarczenie ciepła przez luk elektryczny nad roztopionym metalem ( piece lukowe ), lub przez przepływ prąciu elektrycznego wydarzającego strumień magnetyczny ( piece indukcyjne ).

Stal, która zawiera jedynie węgiel nazywa się stalą węglową, zaś taką, do której dodaje się specjalne dodatki, jak chrom, wanad, molibden, nikiel kobalt, krzem stalą stopową. Dodatki te zwiększają wytrzymałość stali, a poza tym mogą ulepszać jej niektóre właściwości, jak np.nierdzewność, odporność na działanie kwasów itp.

Im więcej węgla jest w stali, tym jest ona twardsza. Do zawartości 0,25% nazywana jest stalą miękką, do ok. 0,5 % stalą twardą, powyżej tej wartości stalą bardzo twardą. Sta! twarda nadaje się do ulepszania cieplnego, np hartowania. Sta! bardzo twarda używana jest głównie cio wykonywania narzędzi, np. noży tokarskich, wierteł itp.

Zc stali można wykonywać różne elementy maszyn i urządzeń poprzez obróbkę mechaniczną (ciecie, wiercenie otworów, toczenie, frezowanie itp. Daje się ona również •łączyć przez spawanie, zgrzewanie, nitowanie. Odpowiednie kształty elementów uzyskuje się poprzez obróbkę plastyczną ( walcowanie, kucie ).

Dla poprawienia właściwości elementów wykonanych zestali można stosować obróbkę cieplną taką jak hartowanie, wyżarzanie, odpuszczanie.

Przy hartowaniu nagrzewamy elementy stalowe do temperatury 740-950 °C, a następnie szybko studzimy zanurzając w zimnej cieczy ( woda, oleje). Zwiększa to twardość, ale i kruchość stali.

Wyżarzanie polega zlikwidowaniu naprężeń powstających podczas hartowania. Wykonuje się jc przez ponowne nagrzanie elementów cio temperatury 720-930 V i powolnym studzenie do temperatury otoczenia.

Odpuszczanie jest zabiegiem podobnym do wyżarzanie , jednakże temperatura nagrzania jest niższa i wynosi 150-550¹' C. Spadek twardości jest wówczas mniejszy.