mebs2

wojcwod/lwa. w rumach II slopnia    nu piwny. Znlc/mc od Iego, j;ik dalece s/r

klas> likacM jest potrzebna w naszej analizie. posługujemy się pod/nilem p,_Cl ^t/C8ó,% dalszyi li stopni takiego wielostopniowego schematu klasyPkiu yiii_{n il}    "’^s/t'koty

/nuc/nie Innlnicj zbudować wyc/crpujticy irozhfczny schemat klusylj gd> pos/czcgolnc klasy mają się różnić lakościowo lub ilościowo pod wiciom i ^ ^VV,t%.

•    odpowiadająca takiemu schematowi ^^nii

■^POt,Zla,u JCSI

M

1 m ii i się róz nić jakość^,(,u

guypos,w.^₇ ' _{/n (l} nn, odpowiaclająca —-----.----------;...... I—i,ia._U je

na ra/. Powiadamy. 1/    _{o/niclliu ot}| jednowymiarowych cech. takich _J;

„nicnmi iviclo'vyn.i>^,r<>"^,l    _Jjczba |.„ „auki” il|>. Kiedy rozpatrujemy zmicnn,.

„deklarowana clięc’’' ^ j.!j_{y ni}, _sv\ i.H różnych studentów mogą różnie się od „światopogląd siiidcntow .    ‘ ^ /budowanie w takich wypadkach schematu

siebie pod ^bl'^rd/<! _t^?rsne,n.al wymogi ro/ląc/nosc. 1 wyczcrpywalności może być klasyfikacyjnego, kio > • 1 ^ _b;,_rd/() nieczytelny. Jednym / najbardziej skutccz-mc/wyklc trudne, a u/>^s ■ ■ _prob|_cmu jest zastosowanie schematu klasyfikacji

«** ^s»^wf^0w — r danego pojęcia jako w gruncie rzeczy pewnego uri.hnry.mnmq .U-    J _lmlanc zjawisko pod różnymi względam,

n^iT/ /rl>/n Kwint) wit-lowynila-owoobs/ar/niicniicj ..pool;|il na swi.il iTOpatrnw,

™„., punktu wite.......postaw politycznych-. ..postaw wobc. rcltgo . ..asp,„„

a-i.m życiowych” próbując dopiero w ramach każdej z tych zmiennych wyodrębnić ,n wartości określające podział wyczerpujący . rozłączny. Jeśli to się nadal okaże "niemożliwe, traktujemy je z kolei jako zmienne wielowymiarowe, rozpatrując je pod tyloma względami, pod iloma jest to niezbędne dla zbudowania możliwie dobre, klasyfikacji.

W sytuacjach skrajnie kłopotliwych wolno jest nam każdej cechę, jaką wyróżniamy dla przedmiotów objętych badaniem, potraktować jako odrębny wymiar, a zmienną wymiarowi temu odpowiadajcie;} potraktować jako zmienną dychotomiczną o dwóch wartościach: jedna / wartości to istnienie danej cechy, druga to jej nieistnienie. Dajmy jakiś przykład. ..I podobania literackie" to zmienna, której jednowymiarowy rozłączny podział jest bardzo trudny. I o, że ktoś lubi Prousta, nic wyklucza upodobania kryminałów, upodobania do westernów i Mniszkówny mog;| się wykluczać I*¹ występować łącznic, upodobanie do poezji mo/c występować łącznic / upodobaniem^ dramatu lub literatury dla młodych dziewcząt. W tej sytuacji zmienną „upodobani' literackie zamieniamy na zespół zmiennych znacznie bardziej szczegółowych, ka/da<

dwóch (lub Więcej) wartościach. Dla przykładu wyodrębniamy takie zmienne i “

wartości:

'■ | Podobanie do prozy cliiarncj: tak nic.

- podobanie do dramatu: lak nic.

! J |^|,‘Hl'.ha"ic do powieści kryminalnej: lak nic. podobanie do literatury sentymentalnej: lak nic. .

■podobanie do poezji: _tak nic.

jedno«nac-„ii| p₀,_Vc:'ⁿ'^l'"^<nv>'" ^{scl,uinacie k,}asyfikacyjnym ka/.dy c/lowick M pod/ialu logie/neito /,,.i    ^kazdc*° ' wymiarów /. osobna. Wymogi pop™''

"^;is wyróżnionych iw ! ’ ^{S,H nmnc}' ^adą tego sposobu postępowania jest

..........».n«iLrS^Vm    2'    52). Nadmierne

^MU>/c()nohyćnic7l\*dnp u °^{M ,<>Wt}’^{ma SWo}J^c istotne negatywne skutki, choe będne. Rozpatrywanie przedmiotów z punktu widzenia wielkiej

zmiennych ląc/nie jest bardzo nicvvy_M(K|

wymiarach podziału pewnej zbiorowości ludzf; ^{W Wyn}'^ku rozbudów

..... >*/iu/.iiic

c reprezentowanych bardzo nielicznie,?

......- • ... _oustc, /as obraz uzyskany w wyniku takiego podziału mało przejrzysty

W*    nraktvka harf™™.....t............    • •    _ie ,

, ,_T-.~    M€i^/.<ij«|ce pewne /

’ "    i.,t> konfiguracji; zjawisk czy własności rozważanych przedmiotów, zdarzeń cz>

wlasnosc ^    ^ ,,._{/v/ innw}-ii u_ł-«.w.aA..-.....

7C względu na rożne zmienne naraz może bi    ^yzdarzeń, wiele nodW '‘^{ncg0 w} *»du

¹ ,yŁ rePrezcn.n_U/nn.I^,!f⁰J^,k'aswyróż„i_0nych^U a inne

_    --    |A)uziaiu mali

•*«    • _tL., praktyka badawcza szuka c/ęsto wyjścia przez budowanie typologii.

'■ ’    ..„ / iiucc pewien „typ to tyle, eo pojęcie oznaczające pewne zjawisko.

...................--

procesów,z takich czy innych względów uznanych za na7ytedOTM^n,'°^{,0W,Zdaraeńczy} uwagi i wyodrębnienia w aparaturze pojęćiowej / punktu wi h ■ “^^arte WN czy wielowymiarowej klasyfikacji, typ to „znana za |,_ar«lziei    *^l’^c"^1a‘^ówjcd"°-

spccjalna wartość zmiennej jedno- czy wielowymiarowej Może h? ’,    "^1,r"^,Sci'

:3S“^,d’ ^wano” “^c,c8u

Liczba klas wyróżnionych na podstawa jakiejś zmiennej równa jest liczbie wartości

,cj zmiennej, liczba klas wyróżnionych przez klasyfikację wielowymiarowy jest doc/y-nem liczb) wartości V. izystkich zmiennych uwzględniony i. , , hemacie klasyfi i nym. Z reguły jest ich wiele. (Już trzy zmienne, z których każda uwzględnia pięć wartości daje nam t x5x5 125 różnych klas.) Iymczasem budując typologię, pewnym konfiguracjom tych wartości (czy pewnym wartościom) przyznajemy rangę specjalni! na nich koncentrujemy uwagę, do nich porównujemy często mne klasy, które me zostały uznane za ,,typy itp. () ile klasyfikacja zwłaszcza wielowymiarowa mnoży Ik/by klas wyróżnionych, to celem pewnego rodzaju typologii jest ponowne zreduko-uanic ich liczby    często nawet do jednego typu \ Przy budowie takich typologii stosuje

Mędość rożne kryteria, na przykład: statystyczna powszechność czy częste występowanie konfiguracji cech, które uznamy za definiujące dany typ, a rzadkość tych. którym nie Pizy/namy rangi lypowości. „Typowy Polak" to w potocznym rozumieniu, przy całej nieostrości tego pojęcia, Polak przeciętny. I ypowy zestaw- cech osobowości odpowiadających jakiejś kulturze to na ogól „osobowość modalna”, ii więc najliczniejsza sposrod istniejących w' tej kulturze odmian osobowości. Czasem na podstawie kntuiow sldlystycznych wyróżniamy więcej niż jeden typ, uzyskując i tak redukcję lit/In i>P^(m kombinatorycznie możliwych. Dajmy najprostszą ilustrację ta kiego postępowania ^ &dozmy, i/ vv wyniku trójwymiarowej klasyfikacji ..upodobań hmai k ^] az.dy/ wymiarów dzielimy dla uproszczenia tylko na dwie klas)) uz\s anoc ¹ Możliwych. Jednocześnie zbadaliśmy pewną zbiorowość . stwierdź,hsmy hcztbnc

‘‘^dego typu podane w tablicy 3.1.    ,    , _wzg|_v»du na trzy

tdzimy, i/ liczebności poszczególnych klas wyroznu    ₍ 3. 5. 8 są w

j-nnenne łącznie są dość zróżnicowane. Ale widzimy pimai to. r.    mają po

badanej zbiorowości reprezentowano bardzo nielicznie, /as

li ip"l 1* Oppcuhćif^f- ¹

/ ^or mzważamu nad lymi zagadnieniami w klasyc/»>^{,M s,,lł}*^H    1 .j/an

im /,<!„<• der neuen /o,d. I cidcn IV* ^    ifw*^

_M. _/łlmw/ł,_W|,,, _w; r„_a teorio nauki on./ M

*». nar. I: />oj<ria wrcoueJako    _A. Darton. A*" ’ r- _

„a ^{, 0f}    na lemat rcdukc,i liczby klas w «>■"*•*"^, w:    **

n_ull '^u‘‘ " Nianiach s/ndeern\eh / problem»■ ktowh^uc/i • ^Now«k (red.), Warszawa l%5

" M

^h*"^|"Km b.ia.n) Nnolcc/itycli

161