Nadolski 8

najpiękniejszych egzemplarzach zbroje „gotyckie'* zwracają uwagę wytworną smukłością linii, trochę udziwnionych przez bardzo krótki stan, silne wcięcia w pasie, manierystycznie rozbudowane kanciaste naramienniki i nalokcicc, a także przez niezwykle długie nosy płytowych trzewików. Gładkim płaszczyznom zbroi włoskiej przeciwstawia zbroja „gotycka” powierzchnię bogato zdobioną wąskimi, promieniście rozchodzącymi się żłóbkami. Dekoracyjny elekt całości podkreślony jest kontrastem między jasną barwą stali a mosiężnymi oblamowaniami niektórych blach.

Heimem stanowiącym komplet ze zbroją „gotycką" jest z reguły salada zachodząca głęboko na twarz i zaopatrzona wobec tego w szparę wzrokową. Posiada ona ponadto długi, z kilku folg złożony nakarczek. Dolną część twarzy rycerza zabezpieczono podbródkiem, przytwierdzonym do napierśnika zbroi. Ta piękna i celowa odmiana hełmu doczekała się ciekawego zastosowania w XX w. Uznana za formę „czysto niemiecką" „echt deutsch", posłużyła jako wzór dla opracowania przepisowego „Slahl-hclmu", hełmu polowcgo armii niemieckiej, którego kanciasta sylwetka stała się na całym święcie złowrogim symbolem pruskiego i hitlerowskiego militaryzmu.

J

Dotychczasowe, niekompletne jeszcze badania pozwalają przyjąć, że - zgodnie zresztą z geograficznym położeniem naszego kraju zbroje typu niemieckiego, w tym także „gotyckie’', cieszyły się w Polsce dużym powodzeniem. Żadna nie zachowała się u nas w oryginale *. Pozostawiły za to liczne ślady w ikonografii, w tym także w znakomitej twórczości Wita Stwosza.

Miecze w w. XV pozostały najczęściej bronią uniwersalną, przystosowaną przede wszystkim do kłucia, ale zdalną też do zadawania cięć. Zachowując znaczne rozmiary i przeważnie

* W latach 1976-1977 na zamku w Spytkowicach pod Zatorem odkryto nie/.w\kle iiiKn-stijmc. choć bardzo żle zachowane, pozostałości zbroi płytowych, w tym niewątpliwie fragmenty jednej. .1 może nawet dwóch zbroi „gotyckich’'.

100