New 1

Ł Borowce. Glin i amfoteryczność pierwiastków oraz związków chemicznych

Efcrowce są pierwiastkami należącymi do grupy 13 układu okresowego perwiastków. Ich właściwości fizyczne i chemiczne omówimy na podstawa glinu. Nąjpierw jednak, korzystając z układu okresowego i wiadomości rr^artych w części I podręcznika, spróbujmy odpowiedzieć na następujące

piania:

I. Jaka jest liczba powłok zajętych przez elektrony w atomach borowców? 1 Ile elektronów walencyjnych znajduje się w atomach borowców?

: Porównąj wartość promienia atomowego glinu (większa, mniejsza) z wartościami promienia atomowego magnezu, krzemu, boru.

4.    Porównaj wartość‘elektroiy'emności glinu (większa, mniejsza) z wartościami elektroiyemności magnezu, krzemu, boru.

-5. Jaki proces jonizacji atomu jest charakterystyczny dla atomów glinu i innych borowców' - proces tworzenia kationu czy anionu?

6.    Porównaj wartość energii jonizacji atomów glinu (większa, mniejsza) z wartościami energii jonizacji magnezu, krzemu, boru.

7.    Jaki jest typowy stopień utlenienia borowców'?

5.    Glin, ulegając procesowi jonizacji, osiąga konfigurację pewnego helowca. Jakiego?

9. Jaki charakter mają wiązania w tlenku i wodorku glinu? Podaj wzory tych związków.

10. Do jakiej grupy pierwiastków, ze względu na właściwości chemiczne, należy glin? Jaki charakter chemiczny ma jego tlenek?

Pierwiastki grupy 13 - borowce - należą do bloku p. Grupę otwiera bor - półmetal, wszystkie pozostałe pierwiastki są metalami. Atomy borowców charakteryzują się konfiguracją walencyjną: ns²np^l. Ze wzrostem liczby atomowej pierwiastków w okresie obserwuje się zmniejszanie się promienia atomow-ego (promień atomowy glinu jest mniejszy od promienia magnezu, ale większy od promienia atomowego krzemu). Zmniejszenie promienia atomowego pociąga za sobą wzrost energii jonizacji, jednak pierwsza energia jonizacji atomów borowców jest mniejsza od pierwszej energii jonizacji atomów berylowców', ponieważ w atomach tych pierwszych następuje zapełnianie podpowloki p. Sumarycznie wyższa energia jonizacji atomów grupy 13 w stosunku do sumarycznej wartości energii jonizacji atomów grupy 2 i mniejszy promień atomowy sprawiąją, że borowce odznaczają się mniejszą reaktywnością, większą gęstością i wyższymi temperaturami w^rrzenia i topnienia od berylow^rców. W grupie, ze wzrostem liczby atomowej pierwiastka następuje wzrost promienia atomowego i zmniejszenie wartości energii jonizacji (np. energia jonizacji atomów' glinu jest mniejsza od energii jonizacji atomów boru). Typowym stopniem utlenienia borowców'jest III. Tlenek i w'odorok mają odpowiednio wzory: E₂0₃ i (EH₃)_n. Bor i glin wykazują tendencję do