Obraz3 1 1

3

Zygmunt Luksemburski, cesarz rzymski, na prośbę mieszkańców miasta Chełmna nadaje mu przywilej zezwalający na założenie uniwersytetu

Druk: Z. H. Nowak, Starania o założenie uniwersytetu w Chełmnie w XIV i XV w., Zapiski Historyczne, t. 31, 1966, z. 4, s. 32-34 (tłumaczenie z języka łacińskiego).

Pożoń (Bratysława), 26 grudnia 1434 r.

Zygmunt etc. Na wieczną etc. Przewodniczka rodzaju ludzkiego, cnoty niebiańskiej naśladowczym, przesławna wiedza, której odrzucone, wybrane członki [sic!] wstrętne, niezdrowe przez bezbożne świata okolice [ogarnięte] przepaść już pochłonęła¹, milcząc, wzdychając do nas hałasem się wypełniła, już teraz ich domy od gór skalistych uwolnione, ażeby było godnym [chcielibyśmy] z rzymskiego cesarstwa wysokości (wspaniałości] pomóc jej obronie, ze zrządzenia cesarza rzymskiego, któremu na tym zależy, żeby powszechnie na świecie zostało postanowione, i do dawnego blasku zostało doprowadzone, wyniszczony świat uzdrowić, znowu nawadniać i wymownie winy potomków odkupić. Zaiste ze strony czcigodnych rajców, burmistrzów i obywateli miasta Chełmna naszego i wiernych ukochanego świętego Cesarstwa, przynoszących dary naszemu majestatowi, [usłyszeliśmy] pokorną prośbę, ażeby w mieście Chełmnie na wzór innych miast odnowić studium generalne z fakultetami [obdarzonymi] możliwymi prawami i przywilejami hojnego cesarstwa rzymskiego. My zwracając uwagę na znaczną wierność i dobrodziejstwa, które owi rajcowie, burmistrzowie i obywatele Chełmna [okazywali], my i Święte Rzymskie Cesarstwo z powrotem obecnie po rycersku [sic!] ich obdarowujemy, co powinno być z troską honorowane, więc rozważając dogodność² owego miasta, które między innymi miejscami tego kraju należy do naczelnych i w razie konieczności najwięcej stosownych hufców wojska posiada, ponieważ o dogodności i użyteczności owego, co wszystkim jest wiadome, nie jest rzeczą konieczną tekst wydłużać, więc do ich supliki życzliwie swoją duszę zwracając, nie na skutek błędu lub nieostrożności, lecz za rozumną radą dostojników kościelnych i świeckich, hrabiów, baronów, możnych i innej szlachty Świętego Cesarstwa występujących z prośbą owego miasta Chełmna obywateli, ludziom i ludowi Chełmna i ich dziedzicom i sukcesorom niżej podpisanym łaskę okazaliśmy i nakazaliśmy by było wykonane we wspomnianym mieście Chełmnie studium generalne świętej teologii, jak również prawa, mianowicie kanonicznego, jak i cywilnego oraz filozofii naturalnej i moralnej, medycyny i sztuk wyzwolonych można byłoby erygować i od teraz na dalszą przyszłość było dotrzymywane. Do tego studium i stojących na jego czele zarówno rektorów, doktorów, bakałarzy, urzędników i sług, parobków i kogokolwiek spośród tam pracujących, którzy będą w tym czasie, jakiejkolwiek godności, stanu, zakonu lub kondycji wspomniani i każdy z osobna, powinno należeć wszystko co płynie z tego przywileju, a więc wolności, immunitety, pozwolenia i łaski takie jak [obowiązują] w Paryżu, Bolonii, Erfurcie i Wiedniu oraz w innych studiach generalnych. To na co łaskawie zezwalamy niech będzie na zawsze w mocy i powodem radości, a przywileje, wolności, immunitety, zezwolenia i łaski tego rodzaju [obecnie wprowadzane w życie] obowiązywały od słowa do słowa [...] a wspomniane miasto Chełmno, wsparte za sprawą naszego nadania, mogło się cieszyć łaskami tego daru i używać go. Prepozytowi zaś kościoła chełmińskiego, który jest obecnie lub będzie w przyszłości lub jego zastępcy wybranemu i przydatnemu, którego ten sam prepozyt wyznaczy [przynależy] za radą i jednomyślną zgodą doktorów, mistrzów studium generalnego z zachowaniem form i zasad, które są we wspomnianych [wyżej] studiach generalnych i innych zwyczajowo przestrzegane, tym, którzy do tego będą się nadawali i będą godni wprowadzenia, zezwalanie na nauczanie i studiowanie, przeprowadzanie z godnością egzaminów do licencjatu i doktora-

1

   Aluzja do skutków ruchu husyckiego.

2

   Chodzi u położenie miasta.