Obraz0

sąsiadować ze sobą dwie spółgłoski tej samej klasy (1 + 1,2 + 2), np. dwie szczelinowe lub dwie zwarte.

§22. Prawo otwartej sylaby. Na okres kształtowania się języka prasłowiańskiego przypada intensywny rozwój fonetyczny spowodowany ustalaniem się jednego typu sylaby: sylaby otwartej czyli zakończonej samogłoską. Zjęzykapraindoeuropejskiego odziedziczyła prasłowiańszczyzna sylaby zamknięte (zakończone spółgłoską), które mogły występować w wygłosie wyrazów lub w środgłosie przed spółgłoską (por. § 21). Zgodnie z ogólnosłowiańską dążnością do unikania zamkniętych sylab były one zmieniane na otwarte za pomocą różnych zabiegów. Najważniejszymi z nich były następujące:

1)    Zanik wygłosowych spółgłosek, np.: pie. *ghóstis ^ps. *gostb (gdzie -s ^ 0, -i- ^ -b-, -ó- ^ -o-; por. § 20.1.7); pie.* sunus ^ ps.*5y«t>( gdzie -s ^ 0, -u- ^ -b-, -u- ± -y-; por. § 20.5.6).

2)    Wtórny podział wyrazu na sylaby, np.: ps. *nes-ti ^ps. *ne-sti, ps. *pad-ti ^ ps. *pa-sti (por. § 84).

3) Monoftongizacja dyftongó w, w wyniku której powstały w języku ps. nowe monoftongi:

a)    tzw. e₂ oraz i (e „drugie” i i „drugie” nazywane tak w celu odróżnienia ich ode i i „pierwszych”, pochodzących z pie. e, i (por.§ 20.2.4), np.: pie. *k~oina ± ps.*cena; pie. *laiuos (por. łac. laevus) ^ ps. *levb, poi. lewy; pie. M. 1. mn. '^ulk^oi ^ ps. *vVci\ pie. *ueidos ^ps. *vidb, poi. wid(ok); pie. *seitos ps. *sito,

b)    oraz u, np.: pie.*sausos ± ps. *suxb, poi. suchy; pie. D l.p. *sunous ^ ps. *synu, s-c-s synu.

4)    Monoftongizacja połączeń dyftongicznych składających się z samogłoski i spółgłoski nosowej m lub n (por. § 19), która doprowadziła do powstania samogłosek nosowych w języku prasłowiańskim, np.: pię.*penk~tos (por. lit. penktas) ^ ps. *pętb ‘piąty’; pie.*semen ^ ps. *semę; pie.gombhos (por. lit.zambas) ^ps. *zęb^,b, poi. ząb; pie. *kamptos (por. lit. kampas) ^ ps. *kętb, poi. kąt.

W późniejszym okresie, już po rozpadzie prasłowiańszczyzny na trzy zespoły dialektalne (zachodni, wschodni i południowy) prawo otwartej sylaby doprowadziło do zmian połączeń dyftongicznych złożonych z samogłoski e, o oraz spółgłoski płynnej r, l (por. § 46-48).

W wyniku przedstawionych zmian wykształcił się nowy prasłowiański system wokaliczny.

32