Obraz0 2

H

Cienka linia punktowa

Gruba lima

Npj U''"⁵'"'

\cienka Unia dwupunktowa

Rys. 4-5. Rzut ściany z bramą garażową (wg PN-B-01025:2004) 4.2.2. Skale rysunkowe

Rzadko zdarza się, żeby obiekt był przedstawiony na rysunku w swojej wielkości rzeczywistej. Taka sytuacja może dotyczyć jedynie istotnych elementów rysunku, tzw. detali. Większość rysowanych obiektów, zwłaszcza w rysunku technicznym budowlanym, ma znaczne rozmiary i nie mogłaby się zmieścić na papierze o największym nawet formacie. Ponadto wszystkie informacje niezbędne do zrealizowania obiektu można zawrzeć na odpowiednio pomniejszonym rysunku. Obiekty na rysunkach przedstawia się w zmniejszeniu, a tylko szczególne, skomplikowane detale o niewielkich rozmiarach - w wielkości rzeczywistej łub w powiększeniu.

Zmniejszenie i powiększenie obiektu na rysunku to, zgodnie z prawem budowlanym i związanymi z nim rozporządzeniami, skala rysunkowa. W normach rysunkowych używa się nazwy: podziałka. Zagadnienia dotyczące podziałek zostały opisane w PN-EN ISO 5455:1998.

Skala rysunku (podziałka) jest to stosunek wielkości liniowych przedstawianego przedmiotu na rysunku do jego wielkości w naturze. Skala naturalna to 1 : 1. Skale zmniejszające oznacza się np. 1 : 100, 1 : 50, 1: 20. Taki zapis mówi nam, że jednostce długości na rysunku odpowiada 100, 50 lub 20 jednostek w naturze. Jeżeli kreślimy np. rzut domu w skali 1 : 100, to 1 -centymetrowym odcinkiem na rysunku zaznaczymy element, który w naturze ma długość 1 m. Każdy wymiar w naturze jest 100 razy większy niż na rysunku. Wymiarując taki rysunek, podajemy rzeczywiste wartości.

Rysując w odpowiedniej skali, musimy przeliczyć długości naturalne na długości odcinków na rysunku. W tabeli 4-3 pokazano, uwzględniając różne skale rysunkowe, jaką długość mają na rysunkach odcinki, których rzeczywista długość w naturze wynosi 1 oraz 100 cm.

Długości odcinków 1 cm i 100 cm w odpowiedniej skali

Skala rysunkowa	Długość narysowanego odcinka, którego długość w naturze wynosi 1 cm	Długość narysowanego odcinka, którego długość w naturze wynosi 100 cm (1 m)
1 : 1000	0,001 cm(tj. 0,01 mm)	0,1 cm (tj. 1 mm)*
1 : 500	0,002 cm (tj. 0,02 mm)	0,2 cm (tj. 2 mm)*
1 : 200	0,005 cm (tj. 0,05 mm)	0,5 cm (tj. 5 mm)*
1 : 100	0,01 cm (tj. 0,1 mm)	1 cm
1 :50	0,02 cm (tj. 0,2 mm)	2 cm
1 : 20	0,05 cm (tj. 0,5 mm)	5 cm
1 : 10	0,1 cm (tj. 1 mm)	10 cm
1 : 5	0,2 cm (tj. 2 mm)	20 cm
1 :2	0,5 cm (tj. 5 mm)	50 cm
1 : 1	1 cm	100 cm
2: 1	2 cm	200 cm

* W tabeli niektóre wartości przeliczono także na milimetry, aby lepiej zobrazo

wać zmiany wartości długości odcinków.

Aby ułatwić sobie sporządzenie rysunku, warto posługiwać się skalówką i odmierzać za jej pomocą wymiary w konkretnej skali bezpośrednio na rysunku, bez żadnych przeliczeń.

Informację o skali rysunku zapisujemy w tabliczce tytułowej. Dopuszczalne jest też graficzne przedstawianie skali (rys. 4-6) - dziś coraz rzadziej stosowane. Na narysowanej podziałce długość przeskakiwanego odcinka odpowiada jego rzeczywistej wielkości wyrażonej za pomocą liczb.

a)

200m    0    200    400    600 m

Rys. 4-6. Graficzne przedstawienie skali rysunku [24]

b)