Obraz3

Dominikanie do

_Zabawv i zawodowi zabawiacze. Korzystali z ludzkiej o , ici do zabaw zawodowi śpiewacy i jokulałorzy. którzy mieli w ^ repertuarze także materię pobożną Należy untkać traktowania jedynie jako przejawu sprytu czy konformizmu. Władysław q> lubował się w pieśniach igrea Joryka. który otrzymaną od k_sj<. '^C

Fci a\va

kuglarzami i tańczyć (Feicht 1968. s. 364; Fijalek 2002, s. 44.^

• 1 • a.lstAr^\r nr^mi/An7i11 tunmm k\/l■ ..... t « . .    '

wiary nic ukryto się w brzmiemu instrumentu" (Świ_ętoch Titanic do XVII w. utrzymywali w ogolę zakaz polif_0nij

wieś oddal kościołowi; per ioculatorem Juncum facia < 1235 |.-J? 1957). Reguły zawsze ostrzej traktowały udział kleru w zabawa h W 1410 r. zabrania się księżom zebranym na stypie zabawiać ^ z kuglarzami i tańczyć (Feicht 1968. s. 364; Fijalek 2002, s. 44.^ Jednakże wodzireje, którzy przewodzili tańcom, byli zwykle kleryk mi i duchownymi, spośród nich wywodziła się pewna liczba \vędr₀« nych artystów — wagantów (Wolny 1969).

W encyklopedii Pawia z Pragi. tzw. Księdze Twardowskiej! spotykamy definicję słownikową wodzireja i wodzirejki: jest to ^ potrafiący wesołym poklaskiwaniem rozerwać ludzi, kieruje zaś nmn dając znaki rękami, nogami i krokami tanecznymi.

Można tam znaleźć cały repertuar nazw zawodów ludzi trudniących się zabawianiem innych (loculutoria artijicia, Kowalczyk 1984). Istotne jest. że miejscem zabaw były nie tylko karczmy, ale i domy prywatne, także wynajmowane na ten cel Umiejętność tańca należała do ogólnego wykształcenia, i wypadało się nią wy-kazywać:

,,, _k„,_7tI^,0!?'T^m'^{aia gąić a plęsa,;}'^iako y^ne księżny: bo wty czasu sromola byli

zanizyS?* T!^a'^y ‘^CŻ '^{nnC r/ecz}>- ¹ Jeśli nie kształciły się w bywali mr-Yc"¹'™ ^aszIor/c żeńskim, to nauczycielami domowymi

nie BrunonoYvi^/zKwe^^{tą    7ajVcla 1 w} klasztorach (czy to

jako biskun - -    ¹¹¹¹ czy^n,4 lekkie wyrzuty jakieś mniszki, że

jat maSermT¹^^"' ^P<n'^az,'>- ^alc kiedy przychodził do nich Powieści o Anulon^{niL :,L} '^{0tiZlly lm} 03 2abawach?)- ^w przytoczonej magistrem    T’ właśnie młody Apoloniusz jcsl

jak Abelard i    t ^CZym °^{boje zna}J^duJ9 ^S'V w podobnej relacji

aniec należał do cenionych dowodów ogłady,

„,,SV twoje Śmiechy wszelk.ej mej uciechy..

krakowski wiersz miłosny Epistoła ad dominicellam A.s>^Jcza _r dużo dobrego pisze o tanecznych umiejętnościach ^a |j_e,cny ' radości, jaka z jej tańca promieniuje.

^v:l>^ancJ

Jziwi nas to, jeśli uwierzymy kaznodziei Janowi Geuz-^Nie |440). opisującemu / zaskakującą spostrzegawczością l^/n’, _roztańczonyeh dam: zrzucają z siebie wierzchnie okrycia _£N-bo'^van'^e ■ j obnażając piersi, co podnieca mężczyzn do rozpu-

-_ia jsjożyńska zebrała wiele danych z kronik o zabawach *°ach i śpiewach. Królowej Aldonie (pierwszej żonie Kazi-& ^Wielkiego) zapamiętano gorszące śpiewy w towarzystwie ***** śpiewaków (1339). Królewnie Jadwidze pozwalali tańczyć ^U'yunm refektarzu krakowscy franciszkanie, gdyż kasztelan nie ^łdzal się na jej spotkania / austriackim kandydatem do ręki na

królewskim zamku.    . ,

Nie tylko wyższe sfery umiały gąsc. Hejnały ratuszowe w Po-

_xv w. grała trębaczka Dorota (Dorota tubicinatrix, Feicht 1957,

s 113). Spójrzmy wreszcie na zbiorowe zabawy zwykłych ludzi.

Bawić lubią się wszyscy nadzwyczaj, i tak na weselach, gdzie to sprowadzają uffljjfcy, tancerzy, śpiewaków, umiejących nieobyczajne zwrotki napiewać: czczą ich _; ^dzają na pierwszych miejscach: na takich godach Chrystus z matką i Apostołami tyliby stali za drzwiami, albo patrzyli na puste misy. A cóż mówić o zapustach! Istny to bożek, a kapłani jego kobiety i panny, opiewające chórem służbę jego w piosnkach woczciwych; bożek ten to wielki cudotwórca, wszystkim sił dodaje, nawet ślepym »znA przywraca... (streszczenie polskie kazania łac. Maciej z Raciąża; LR 1 73).

Tak postrzegani są zawodowi muzycy, których wszechobecnie musiała skłonić narratora pieśni o Hiobie do umieszczenia ulicznego grajka w scenerii biblijnej przecież:

Robacy też w ciele byli,

A barzo ciało dręczyli,

^ skórą jego szemrały.

Wszystko ciało przewierćiały.