Obraz9 2

mmM e*rr*Kmy>ch w urnwir t> finansach publicznych. Podsuwa ici _Bo>nodTŁ.

prowadzą gospodarkę finansową według

Oznacza tu. Oc mają one prawo do finansowania swoich wydatków z wła-Awfcodów. Roztaczają się ona z jednostką budżetową według zasady netto, tworzony zakład otrzymuje jednorazową dotację z budżetu na pierwsze wypoeezcme v* środki obrotowe. Część nadwyżki własnych przychodów nad

i zakłady przekazują na rzecz budżetu, pozostawiając na twoje potrzeby

tytko tyle środków, ile jest niezbędne do rytmicznego funkcjonowania zakładu. Zakłady budżetowi to samodzielne jednostki organizacyjne powoływane do reali-z*g« wyodrębnionych zadań. W zasadzie pokrywają one koszty swojej działal-nofci z osiąganych przychodów, otrzymują takZc dotacje z budżetu państwa lub budżetu jednostki samorządu terytorialnego Obowiązują tu jednak pewne limity. jedli chodzi o możliwość dotowania działalności zakładów budżetowych. Łączna kwota otrzymanych dotacji nie może przekroczyć połowy ich wydatków Limit ten nie dotyczy środków przeznaczonych na inwestycje. Zakład budżetowy ma obowiązek wpłaty nadwyżek środków do budżetu jednostki budżetowej. W trakcie roku budżetowego rozliczenia zakładu budżetowego z odpowiednim

jednostki budżetowej odbywają się w trybie zaliczkowym Końcowe t następuje po zakończeniu roku budżetowego i ma postać sprawozda -

am finansowego leZełi rok budżetowy zamknie się dla zakładu budżetowego ąwą m mott on otrzymać dofinansowanie na jej pokrycie. Zakłady budżetowe

osobowości prawnej, co oznacza, że nie mogą zawierać umów we

loytadałnego tę formę organizacyjną posiadają: zakłady oczyszcza-

■baąąi imieniu. W formie zakładu budżetowego na szczeblu państwowym IribiHiiaja domy pracy twórczej i ośrodki sportu. Na poziomie jednostek

bą przedszkola, żłobki, administracja budynków komunalnych itp Podstawą gospodarki finansowej zakładu budżetowego jest jego plan finansowy. Plan ten ■atm przychody zakładu, dotacje, wydatki na wynagrodzenia, środki na inwe-■p^p omz środki przeznaczone na rozliczenie z właściwym budżetem.

Cnpiśinni a pomocniczą to forma finansowo-organizacyjna jednostek WttPzcm finansów publicznych, która jest wyodrębniona pod względem organizacyjnym » finansowym z jednostki budżetowej. Gospodarstwo pomocnicze ■■fii koszty pan jej działalności z własnych przychodów, może także dotacje. Gospodarstwo pomocnicze wpłaca do budżetu jednostki

p połowę osiągniętego zysku netto (czyli zysku brutto pomniejszone*

kMi^lWb pod»ek dochodowy od osób prawnych). Nakłady inwestycyjne

może finansować z własnych środków, a lakżc z dotacji budżetowej C<»pote- * siwo pomocnicze dokonuje sprzedaży usług na nccz macierzystej jednostki budżetowej po kosztach własnych. Gospodarstwa pomoc rucie państwowych I jednostek budżetowych są powoływane przez kierownika jednostki budżetowej, 1 najczęściej do świadczenia usług biurowych, remontowych, poligraficznych.

Jeśli zaś chodzi o gospodarstwa pomocnicze samorządowych jednostek budżetowych, to funkcjonują one jako stołówki, warsztaty szkolne lub administracje budynków komunalnych. Gospodarstwa pomocnicze prowadzą swoją gospodarką finansową na podstawie planu finansowego. Określone są w nim przychody, dotacje, środki na wynagrodzenia wraz z pochodnymi. Obok wymienionych jednostek, do 2004 r. funkcjonowały ukże środki specjalne. Były to środki gromadzone przez jednostki budżetowe na wyodrębnionych rachunkach bankowych. środki finansowe gromadzone w ten sposób mogły pochodzić ze spadków, z zapisów, darowizn, odszkodować za utracone mienie.

Środki specjalne mogły być wykorzystywane tylko na cele związane z ich utworzeniem bądź na cele wskazane przez darczyócę lub spadkodawcę. Gospodarowanie środkami finansowymi zorganizowanymi w formie spadków specjalnych realizowane było na podstawie planu finansowego sporządzanego na okres ich wydatkowania.

3.3. Dochody I wydatki Jednostek publicznego systemu finansowego

Dochody i wydatki poszczególnych jednostek tworzących publiczny system finansowy zostaną przedstawione bez uwzględnienia w nich transferów zachodzących pomiędzy poszczególnymi jednostkami. Dochody i wydatki jednostek publicznego systemu finansowego będą rozpatrywane w ujęciu absolutnym oraz względnym, przy czym względne ujęcie będzie odnosić się także do PKB.

Wcześniej jednak warto prześledzić globalne tendencje związane ze stopniem redystrybucji dochodów za sprawą finansów publicznych w Polsce i w krajach strefy euro. Stosowne informacje przedstawiono w tabeli 1.

Tabela L Dochody i wydarła sektora finansów publicznych w Polsce i w krajach strefy ciao (w % PKB)

Wyszczególnienie	1995	1996	1997 1	1998 1	1999 | 2000 | 2001 1 200! i
Dochody
Polska	46.5	45,9	42.6	41,4	41.3 | 39.7 1 JM \ 385 \
Strefa euro	46.5	47.2	47.6	47.1	47.5 47.2 | 46% 461 I
Wydatki
Polska	49,2	49.3	45.5	44.0	.w|«u|M|w!
Strefa euro	51.5	51,6	50,2	49,4	48.9 1 47,\ 1 4U 1 4M

Źródło: Praca sbiorowa pod red. B. Pietrzaka, System finansowy..., opro