Obraz 9

angiotcnsyny II. ta ras zwiększa uwalnianie aldosieronu V\ czasie wysiłków trwających dłużej ma miejsce utrata wody z potem oraz jej przemieszczenie do przestrzeni po/anaczyniowej W następstwie następuje hcmokoncentrucja (czyli ragęs/c/enic krwi) Pobudza to tak/e wydzielanie reniny, co uruchamia przedstawiona wyżej kaskadę Ponadto ma miejsce zmniejszenie stężenia jonów sodu. a zwiększenie stężenia jonów potasu we krwi Jony potasu przechodzą z kur-czących się mięśni. Tc zmiany stężenia jonów sodu i potasu działają bezpośrednio na warstwę Uębkowatą kory nadnerczy i zwiększają wydzielanie aldostcronu. Wzrost stężenia aldostcronu w czasie wysiłków krótkotrwałych /duje się nie mieć bezpośredniego znaczenia fizjologicznego, bowiem zmiany stężenia jonów sodu i potasu, czy tez objętości płynów ustrojowych są małe Znuczcnie zwiększonego wydzielania aldostcronu w czasie wysiłku długotrwałego jest oczywiste. Hormon ten zwiększa wchłanianie zwrotne sodu i /większa wydalanie potasu w nerkach Wraz z sodem zatrzymywana jest woda. Tak więc wzrost wydzielania aldo-steronu przyczynia się do utrzymania objętości łożyska naczyniowego w czasie wysiłku

Przedsionkowy pepłyd sodopędny (ANP)

Krótkotrwały wysiłek zwiększa nawet dwukrotnie wydzielanie ANP. Wysiłek długotrwały może powodować jeszcze większy wzrost wydzielaniu tego pepłydu. Rola fizjologiczna zwiększonego wydzielania ANP w czasie wysiłku jest niejasna. Pcptyd ten stymuluje wydalanie sodu. a więc byłoby to d/ialanic niekorzystne. Wpły w ANP na wydalanie sodu może być jednakże eliminowany przez zwiększone wydzielanie aldosieronu ANP wywiera tez działanie naczynio-ron/crzającc. Postuluje się więc, /c ANP może przeciwdziałać naczynio-zwężajaccmu wpływowi angiotensyny i układu adrenergicznego w czasie wysiłku Zapobiegałoby to nadmiernemu wzrostowi ciśnienia tętniczego krwi. zwiększało przepływ mięśniowy i ułatwiało wydalanie ciepła przez skórę

Hormon antydiuretyczny (ADH, wazopresyna)

Hormon antydiuretyczny wydzielany jest przez podwzgórze i magazynowany w tylnym płacie przysadki mo/gowej Wysiłki krótkotrwałe me wywierają większego wpływu na stężenie tego hormonu wc krwi W czasie wysiłków trwających dłużej (20- 60 mm) stężenie ADH zwiększa się wraz zc wzrostem obciążeniu Największy WTimt stę/emu ADH ma miejsce w czasie wysiłków długotrwałych Przyczyną wzrostu wydzielania ADH jest utrata wody z łożyska naczyniowego i następowe zagęszczenie krwi i hcmokoncentrucja) Trening me wpływa na wydzielanie ADH ani w spoczynku, ani tez w czasie wysiłku Wzrost wydzielania ADH w czasie wysiłku, zwłaszcza w czasie wysiłku długotrwałego, ma ogromne znaczenie dla utrzymania bilansu wodnego ustroju i objętości łożyska naczyniowego. Hormon antydiuretyczny powoduje zwiększenie wchłanianiu zwrotnego wody w kanalikach nerkowych, a tym samvm przeciwdziała odwodnieniu

Rdzeń nadnerczy i uldad nerwowy wspólt zulny

Układ nerwowy adrcnergic/ny wydziela na zakończeniach noradrenalinę, rdzeń nadnerczy zaś wydziela adrenalinę (80%). noradrenalinę (20%) i niewielkie ilości dopaminy. Ponadto, wydzielanie pr/cz rdzeń nadnerczy regulowane jest przez układ nerwowy współc/ulny (cholincrgiczny) Można więc przyjąć, ze czynnościowo rdzeń nadnerczy jest częścią układu współczulncgo. Dlatego tez •pływ wysiłku na czynność układu wspólczulocgo i rdzeniu nudncrc/y zostanie omówiony łącznie Wysiłek zwiększa stężenie noradrenaliny i adrenaliny we krwi W przypadku noradrenaliny, niewielkie podwyższenie jej stężenia obserwuje się już w czasie wysiłków o niewielkim obciążeniu Niewątpliwie, noradrenalina ta pochodzi głównie z zakończeń adrcnergic/nych Wzrost stężenia adrenaliny we krwi obserwuje się dopiero w czasie wysiłków o obciążeniu powyżej 40% VO_:ma\. Stężenia obu hormonów wzrastają w miarę wydłużania czasu wysiłku i zwiększania jego intensywności. I lak. dla przykładu, w jednym i badań stwierdzono, że 20 min wysiłek / obciążeniem 60% VO«mux /większa itę/mie noradrenaliny około 2 razy. stężenie adrenaliny zaś około 3 razy, Zwiększenie obciążenia do 80° o VO_:ma\, pr/y tym samym czasie trwania wysiłku, zwiększa stężenie noradrenaliny ponadtrzykrotnie, zaś stężenie adrenaliny około pięciokrotnie Wysiłki maksymalne i supramaksymalnc oraz wyułki statyczne zwiększają stężenie obu tych hormonów jeszcze w większym stopniu Po wysiłku submaksymalnym do zmęczenia stężenia obu amin przekraczają wielokrotnie wartości spoczynkowe. Trening wytrzymałościowy zmniejsza wysiłkowe przyrosty stężenia obu amin kutecholowych wc krwi. Spadek ten występuje wcześnie, gdyż juz po tygodniu od rozpoczęcia treningu Wysiłkowe przyrosty stężenia noradrenaliny u trenowanych mogą być o połowę, adrc-wlmy zaś o 70% mniejsze niz u nictrcnownnych. przy tych samych obciążeniach względnych Natomiast u trenowanych wzrost stężeń obu amin po wysiłku do wyczerpania jest wyższy niż u nictrcnowanych. Wzrost aktywności układu łdrenergic/ncgo oraz wzrost wydzielaniu przez rdzeń nudnerczy spełniają ogromnie ważną rolę w dostosowaniu ustroju do wymagań w czasie wysiłku •eh najważniejsze wpływy w czasie wysiłku to:

• ) zwiększenie pracy serca i redystrybucja krwi w ustroju.

») wzmaganie głikogcnolizy w wątrobie i w mięśniach.

3)    w-zmagamc lipolizy w tkance tłuszczowej oraz w mięśniach.

4)    udział w regulacji wydzielania niektórych hormonów.

Hormon folikulotropowy (FSH), hormon luteinizujący (LH), gonady

Udania nad wpływem wysiłku na wydzielenie i stężenie we krwi FSH i LH są 'tosunkowonieliczne, u uzyskane wyniki są często rozbic/nc Według większości ^h*daczy. krótkotrwały wysiłek. zwłaszcza o większym obciążeniu, zwiększa gżenie obu tych gonadotropin wc krwi Przypuszcza się. że wzrost ten nic jest