P3261196

?4

Hokiing jdko atekt Koncentracji Kapit^

£TJp ZłZlfc^**-

icocn / nich zakłada, żc krajem pochodzenia holdingu są

nuM    drugi, że Europa. Pod względem czasu umiejscawia się

$»*    1870-18W. kiedy rowijaN się duże podmioty

- -    '■    ^ ^ . _ttlc|_U mniejszych jednostek. Właśnie w tym okresie

ęosfodJ^- ; \    _₃ A, koncentracji kapitału przez integrację różnych

**t3ZM siatę    ^

pod::::^^    ^ _wy_aj jo tej formy prowadzenia działalności _go.

spodarczej miała Japonia z prze niklowo-kapitałowymi Konglomeratami kemrtsu. wywodzącymi się z rodzinnych . summioia najbardziej znany z nich. powstał już w XVI wieku'. Zdaniem dużej grupy badaczy pierwsze formy powiązań

eospodarczych przedsiębiorstw zbliżone do holdingów zaczęły powstawać w Stanach Zjednoczonych już w 1832 roku! Silniejsze przedsiębiorstwa przejmowały słabsze, początkowo tylko w swoich branżach i im pokrewnych, j parnie? w obszarze całej gospodarki. Tym samym działające samodzielnie fir-3* j:racił> Kontrole nad realizacją w sposób niezależny dużych przedsięwzięć. •ax:cr. :ak radowa kolei czy kanałów wodnych⁴. W 1870 roku utworzono tam perwsza <półkę. która spełniała funkcje bardzo zbliżone do tych. jakie pełni ;óecn:e heiding. By ła to PennsyKania Railroad Company⁵. Najczęściej przy-•Aoiywanym przykładem tworzenia pionierskiej struktury' monopolistycznej <łynne przedsięwzięcie Johna D. Rockefellera, który w 1862 roku założył trust Standard Oii Company of Ohio. zajmujący się przetwarzaniem ropy narrwe* W ls>° roku w stanie New Jersey wydano pierwsze akty prawne, córę r. rmowały funkcjonowanie holdingów". Aby przeciwdziałać rozwojowi jr “    ~' politycznych gigantów, w 1890 roku w Stanach Zjednoczonych

wydano ustaw ę antytrustow ą, znaną jako Sherman Act. zakazującą tw orzenia Bcwycfc trustów i delegalizującą już istniejące. Pojaw iła się wtedy tendencja do

^ G»*«to-CniiiiŁjyihŁa■ Dlaczego holding. „Businessman". październik 1997. s. 80. ^M' ^StM*^B!*^kL    -Businessman Magazine" 1994. nr 5.

E Kaczyńska. K. Piesowicz. Wykłady z powszechnej historii gospodarczej. PWN, War->i 1977. ł474.

kompania posiadała w Gevcland dwie rafinerie, wytwórnię baryłek Mramportu r >py i zestaw cystern kolejowych. Po 11 latach, dzięki przejęciu rafinerii T- Fiładełfii: Nowym Jorku, jako Standard Oil Company of New Jersey firma 196% produktów naftowych w Stanach Zjednoczonych. W 1892 roku Naczelny .    ^-dcazal rozwiązanie trustu Rockefellera, ale zamiast tego właściciel przeniósł

—uij iwmcgu rworu - namiaru wn cumpan; w. •    ~

doprowadziło w 1906 roku do wysunięcia oskarżenia przez rząd .

wedzjhę firmy do Nowego Jorku. W 1899 roku wszystkie walory i udziały firm> Wsmhsomoc do nowego tworu - Standard Oil Company of New

po JO EU oo wysunięcia irtR«iiż.vmn r*    ^

Shermana (J. Koliński. Globalizacja w perspektyw

.    jocrmana isuiuimu.    *

IMIKMja IM/I.    ------

. PWN, Warszawa 1973. s. 355-356.

1*1 Olohaltzacya od A do Z. publikacja NBP. Warszawa 2004. s. 18.

Gonfl/a holdingu oraz jogo istota i cachy

(wonieniu spółek holdingowych (holding company), których podMwwwyn. celem hylo nabywanie akcji wyemitowanych prze/ inne spółki'

l>,ciosze spółki holdingowe tworzono w przemyśle kolejowym i stalowym, w produkcji i dystrybucji wyrobów tytoniowych, cukrownictwie oraz w wielu gałęziach przemysłu związanego z wydobywaniem i przetwarzaniem ropy naftowej*.    ^r

Przedstaw .ciele innej grupy badam wyrażaj;, przeko- --nan.e, ze pierwsze związki t_ypu holdingowego powstały w Europie, a konkretnie w Szwajcarii (lub w Wielkiej Brytanii). Zwolennicy tego poglądu podkreślają, że _

już w 1S2_ roku powstała w Brukseli holendersko-bclgijska spółka bankowa, która przypominała strukturą konglomerat. Funkcjonowała ona po zmianach organizacyjnych od 1905 roku pod nazwą Socićtć Generale de Bdgiquc. prowadząc działalność finansową typową dla holdingów Do dzisiaj uznaje się ją za matkę współczesnych struktur holdingowych. Obecnie konglomerat ten jest jedną z największych grup finansowych na św iecie. Argumentem d< idatkowym. przemawiającym za tym. że holding wywodzi się z Europy, jest utworzenie w Szwajcarii w 1879 roku holdingu bankowego pod nazwa Bank fur Orientali-sche Eisenbahncn. finansującego budowę azjatyckich linii kolejowych.

W Szwajcarii powstała również spółka holdingowa Schweizensche Gcsel-lschaft fur Elektrische Industrie, działająca w przemyśle elektrotechnicznym. W formie struktury' holdingowej działał też szwajcarski bank Baseler Handels . Wydarzeniem świadczącym o europejskim rodowodzie holdingu jest powstanie w Londynie już w 1886 roku spółki The Nobel Dynamit Trust Company, która spełniała funkcje typowe dla współczesnego holdingu-.    _

Nie rozstrzygnięto definitywnie, skąd wywodzi się struktura holdingowa, i problem ten będzie niewątpliwie nadal przedmiotem zainteresowania w idu badaczy Należy jednak podkreślić, że oba nurty (amerykański i europejski. w znacznym stopniu przyczyniły się do ukonstytuowania sic holdingu w ,ego dzisiejszej formie. Jako struktura prawno-gospodarcza zdobywał on stopniowo popularność w Amcncc Północnej. Europie oraz na innych kontynentach.

. , _K^_ki Globalizacjo wpenpektywk htsionrzną. {w:] Globalizacja od A do Z. publika^ NBP Warszawa 2tK*. - I*. www.nhp.pl publikacje globalizacja globalizacjami ■ to min United Siato Sieci Co. (powstała z połączenia trzech wielkich spółek stalowych Carncgic Co.. Fcdcral Sieci Co. oraz W.H. Moorc). Ford Motor Co. (w chwili pow siani a w 1903 roku. Ford dysponował 25^c< akcji, a w 1906 roku po nabyciu kontrolnego pakietu akqi stał sic faktycznym właścicielem korporacji), w przcmyilc elektrycznym Gcnc-_raJ nicctric i Wcsunghousc. w chemicznym Du Pont dc Nemours, w tytoniowym Amcncan _Tllbacco Co (E- I»mańska. Kapitalizm menedzenkt. PWE. Warszawa 1986. v 4ly u> _t Domańska. Kapitalizm mcncdmki. PWE. Warszawa 1986. s. 43.

¹¹ Ibidem, s. 39.

»•* Z. Kreft. op. cU..%.25.