P4100008

Cechy fizyko-chemiczne trucizn wpływające na toksyczność

Rozpuszczalność

■    Współczynnik podziału olej/woda - określa, czy dana substancja jest lipo- czy hydrofilna

■    Współczynnik podziału woda/powictrzc - określa zdolność wchłaniania kscnobiolyku z układu oddechowego

Zdolność dysocjacji

HR H^f + R'

| Forma niczdysoejowana - bardziej lipofilna, łatwiej przenika przez błony komórkowe

| Forma /dysocjowana - zmienia przewodnictwo elektryczne fazy wodnej, wpływając na wędrówką jonów przez kanały jonowe

Proporcja olni form zależy od pl I środowiska Stała dysocjacji (K) - miara zdolności dysocjacji

HR

Pochodną stałej dysocjacji dla związków dysocjujących jest wartość pK_a

pK, i -log K

stanowi informację o stopniu dysocjacji związku w środowisku o danym pl I

	Kwasy	Zasady
pH < pK,	niezdysociowane	zdysocjowane
pil > pKa	zdysocjowane	niezdysociowane

Temperatura wrzenia i parowania

Ciecze-o niskiej temperaturze wrzenia i parowania łatwo nasycają środowisko, będąc tym samym bardziej toksyczne

Wielkość cząsteczek

Im mniejsza, tym lepsze wchłanianie

Cechy organoleptyczne    .

Im mniej cech specyficznych, tym większe prawdopodobieństwo przypadkowego lub celowego zatrucia

Cechy organizmu narażonego a przebieg zatrucia

Wick

Zwiększona wrażliwość na działanie trucizn u: ■ noworodków | dzieci

s osób w podeszłym wieku

Przyczyny zwiększonej wrażliwości noworodków i dzieci:

■    niedorozwój układów enzymatycznych odpowiedzialnych za biotransformację trucizn

■    zwiększona przepuszczalność błony śluzowej przewodu pokarmowego (noworodki)

■    zwiększona przepuszczalność barier tkankowych (zwł. krew-mózg)

| mniejszy stopień wiązania ksenobiotyków przez białka osocza

| mniejsze wydalanie przez nerki (niedorozwój sekrecji kanalikowej)

Przyczyny zwiększonej wrażliwości osób w podeszłym wieku:

■    związane z wiekiem zmiany fizjologiczne, prowadzące do niedotlenienia narządów biotransformujących trucizny

■    upośledzenie przepływu krwi przez nerki

■    zmniejszenie aktywności hormonalnej

Pleć

■    różnice w podatności mężczyzn i kobiet są nieznaczne

I wynikają głównie z wpływu hormonów płciowych na metabolizm trucizn

| w badaniach eksperymentalnych z reguły mniej wrażliwe samce, ale np. nikotyna czy alkohol etylowy są mniej szkodliwe dla samic szczurzych

Stan fizjologiczny organizmu

■    słaba kondycja i niedożywienie są przyczyną upośledzenia procesów detoksykacji

■    otłuszczenie - mniejsza toksyczność substancji lipofilnych na skutek ich kumulacji w tkance tłuszczowej, ale ryzyko zalrucin przy gwałtownym chudnięciu

■    nadmierny wysiłek fizyczny i stres zwiększają podatność na działanie trucizn

| stan hormonalny glikokortykoidy i androgeny zwiększają aktywność enzymów mikrosomalnych, a adrenalina i lyroksyna - zmniejszają

7