PICT6406

• liniezne lub inne środki trwałe i nietrwałe pomoce dydaktyczne, urand«"'“ “_4ci przedmiotów, jak np. wygląd hudyn^

Trudniej zmierzyć niektóre ■ ■ _4niciycę. szybkość przemieszczania si,

szkolnego, in.cnsywność optidow^    ^ można ^obserwować. W.

pojazdu, pomimo ż.e niektóre » .    ......,

-'•o/.ezę

______r-.....    . _r._e sprawiają takie cechy i właściwości zmiennych

większe trudności w P⁰"¹¹*!” umiejętność czytania czy rozwiązywania zadań jak np. zrozumienie ^w>’^Ma , \    poziom miłości czy złości, itp. Trudność

stopień przystosowani spoić    ^ _{wynika z} tego. że w rzeczywistości one

pomiaru takich lub podoim y. _kons,_ruklami teoretycznym., a co za t_ym

nic istnieją. ^są jedyna P ^ _klórc stworzyliśmy i który-m staramy się idzie, pojęciami abstraw j >    . oprowadzenia badań. Pojęcia te wyn*.

przypisać pewne f™¹™. odniesienia będziemy używać dla dokonania

gają określenia,jakie e !    ^ _7(ło|_ności ucznia, np. z „czytania ze

ich pomiaru. Chcąc do*    P^. _rozwiązywania zadań”, należy uprzednio

zrozumieniem lui>    _{jc /c zr0}zumicniem czy umiejętność rozwią.

ustalić, w czym wyraża stę c/, *

zywania zadań.

7.2. Pomiar w badaniach pedagogicznych

Pomiar jest procedurą, w której przyporządkowuje się wartości liczbowe (cyfry) lub symbole (litery, słowa) przedmiotom lub zjawiskom, zgodnie z pcw. nymi zasadami. Polega on na przekładaniu badanych zjawisk lub ich cech na język liczb lub symboli, umożliwiających liczenie i mierzenie tego. co jest przedmiotem badań.

Pomiarem mogą być objęte zarówno przedmioty i zdarzenia dające się bezpośrednio zaobserwować, np. liczba uczniów w szkole, liczba nauczycieli, wielkość szkoły, ilość pomieszczeń dydaktycznych czy sportowych, wartość pomocy dydaktycznych, ilość książek, itp.. jak i zjawiska czy procesy, które nic są bezpośrednio obserwowalnc, np. motywacja uczniów, inteligencja, aktywność uczniów, styl wychowania, satysfakcja, aspiracje, dyscyplina, zainteresowania uczniów, itp. Nic sposób przecież zaobserwować postaw uczniów, ich poziomu motywacji, rodzaj aspiracji czy inteligencji i pr/clożyć je na język liczb czy wartości umożliwiających dokonanie pomiaru.

7.3. Rodzaje pomiaru

Pomiar może mieć charakter bezpośredni oraz pośredni. Pomiar bezpośredni polega na mierzeniu i zliczaniu przedmiotów lub zjawisk, za pomocą narzędzia pomiarowego, którym może być, np. metrówka, termometr, \Vag3 lub inne urządzenie techniczne. Wyniki pomiaru bezpośredniego, mogą byc

odczyty'^VJinc bezpośrednio z wyskalowancgo narzędzia czv i

w    cech, ,*% pra^te

nia nauc/yccl.. wartość pomocy naukowych, ilość przelanych SSTto ,0 pomiar polega na ustałem wancie, liczbowych tych zmiennychSkalach cyfrowych, -leżeli urnom,as. przed,n,o,en, pomiaru jes, cecha jako c oJ_a bezpośrednio n.cnucrzalna wówczas pomiar sprowadza się do isialenia war .ości liczbowychzmiennych wyrażonych w posraci znaków. ,j. li,„, _stów lub innych symbol,. Symbole lub znak. którym, się posługujemy w pomiarze cech jakościowych, przyjmują formę skal. przymiotnikowej, np. „wysoki - średni niski" lub „zawsze często przeciętnie - rzadko nigdy”. Symbolom ,ym nadaje się n.ek.edy odpowiednie wartości liczbowe, zgodnie z określonymi

regułami.

Tak dokonany pomiar nic jest, co oczywiste, pomiarem w ścisłym znaczeniu tego słowa. Pomiar odwołujący się do symboli lub znaków sprzyja dużej subiektywności w ocenie badanych zjawisk, w szczególności, gdy są to zjawiska złożone i trudne do precyzyjnego ujęcia. Jest ponadto mało precyzyjny, gdyż trudno ustalić granice między, np. wysokim - średnim i niskim poziomem wiedzy ucznia. Wyklucza on mierzenie czegokolwiek z dużą dokładnością, co rzutuje na wartość przeprowadzonej na tej podstawie analizy. Te ograniczenia powodują, że pierwszeństwo w pomiarze oddać należy liczbom a nic symbolom czy znakom umownym. Nic oznacza to, że należy eliminować z pomiaru znaki umowne czy skale przymiotnikowe, mimo iż są one mniej dokładne i mimo że wykluczają możliwość zmierzenia czegokolwiek z zupełną pewnością. Z tych względów pomiar zjawisk w naukach społecznych w tym i badaniach pedagogicznych, w ścisłym sensie tego słowa, jest iluzją. Można, co najwyżej z większą lub mniejszą dokładnością oszacować jakieś zjawisko, zdarzenie czy proces. To ograniczenie nakazuje oddawać pierwszeństwo w badaniach pedagogicznych pomiarom ilościowym a nie pomiarom opierającym się na znakach czy umownych symbolach.

Pomiar pośredni polega na mierzeniu zjawisk nic wprost, lecz w sposób pośredni, tj. na podstawie niektórych wskaźników. Trudno byłoby w sposób bezpośredni zmierzy ć np. poziom przemocy w szkole, zjawisko narkomanii, czy stopień uspołecznienia ucznia. Pomiar takich zmiennych, wymaga ich przełożenia na empiryczne odniesienia, które są wskaźnikami tych pojęć. Odniesienia empiryczne, które szczegółowo omówiono w rozdz. II. składają się ze zbioru procedur opisujących działanie, jakie musi podjąć badacz, aby ustalić istnienie zjawiska opisywanego przez dane pojęcia. Można powiedzieć, iż definicja operacyjna wskazuje, jakie zjawiska czy fakty należy zaobserwować, aby dokonać pomiaru zjawisk składających się na dane pojęcia. Badacz, opierając się na udzielonych przez uczniów odpowiedziach na zadawane mu pytania dotyczące

129