pkm osinski63

R>v :..W Zarys ę wintów; ą) trójkątny. b) trapezowy, c) trapezowy niesymetryczny. d) prostokitm

e) kołowy

Pod: mik ą gwintu Ii. nazywa się odległość sąsiednich zarysów mierzoną wzdłuż osi gwintu.

Skokiem gwintu (zarysu) nazywa się przesunięcie zarysu zwoju wzdłuż osi po pełnym jego obrocie. Skok może być równy podziałce (A = //_), wtedy gwint jes jednokrotny, lub stanowi jej krotność lii = zh.), wtedy gwint jest wielokrotny¹. Jedią z głównych charakterystycznych cech gwintów jest kąt rozwarcia zarysu gwintu ¹ Jeżeli dwusieczna tego kąta tworzy z osią gwintu kąt prosty, gwint jest symetrycznj,, w przeciwnym razie jest on niesymetryczny.

Rozróżnia się tzw. roboczy kąt zarysu Dla gwintów symetrycznych - 0(A dla niesymetrycznych, np. dla trapezowego niesymetrycznego ot_r = 3°.

Rozpatrując połączenie śruby ze współpracującą z nią nakrętką rozróżnia się następujące charakterystyczne wielkości (rys. 2.35): średnicę nominalną śrut}

Ryti 2.3} Podstawowe wymiary śruby i nakrętki

d. Średnicę podziałową d_lfi, Średnicę rdzenia d, oraz Średnicę nominalną nakrętki D, Średnicę Otworu D„, Średnicę podziałową nakrętki D_p oraz Średnicę roboczą gwintu d, = 0;5(/)„ + d). Należy zaznaczyć, żc D_f = d_r

Wszystkie gwinty poza prostokątnym są znormalizowane, a więc znormalizowane są ich średnico nominalne d i podziałkj; wszystkie inne wymiary zarysu gwintu są uzależnione od podzialki.

W każdym rodzaju gwintów rozróżnia się podstawowy szereg gwintów normalnych zwykłych, w których średnica nominalna jest skojarzona z pewną podzialką. W przypadku gdy z daną średnicą jest skojarzona podziałka mniejsza niż w gwincie zwykłym, powstaje gwint drobnozwojowy, a w przypadku podzialki większej — grnbozwojawy.

Poza wymienionymi gwintami stosowane są jeszcze gwinty specjalne, takie jaki E — gwint Edisona (cokoły lamp elektrycznych), P — do rur pancernych. Rw

—    rowerowy, G — do zaworów dętek, St.R — stożkowy rurowy calowy, Sl.M

—    stożkowy metryczny.

Zastosowanie gwintów określa roboczy kąt a_r lra kąt ten jest większy, tym większe tarcic zachodzi przy współpracy śruby z nakrętką. Największy kąt a_r mają gwinty trójkątne stosowane w łącznikach gwintowych (śrubach łącznych). Najmniejszy roboczy kąt zarysu (a_r = 0) mają gwinty prostokątne.

Gwinty prostokątne i trapezowe stosowane są w połączeniach gwintowych ruchowych, przy czym gwint prostokątny ze względu na trudności wykonawcze i zmniejszoną w porównaniu do trapezowego wytrzymałość jest rzadziej stosowany.

Rozróżnia się trzy podstawowe grupy połączeń śrubowych:

1)    bezpośrednio wkręcane (np. smarowniczki w łożyskach ślizgowych),

2)    rurowe (np. złączki rurowe),

3)    złącza śrubowe (przenoszące lub nic przenoszące obciążeń roboczych).

Najczęściej spotykane są połączenia trzeciej grupy. Połączenia śrubowe tej grupy

można klasyfikować wg ich konstrukcji, metody łączenia, przeznaczenia i liczby zastosowanych łączników śrubowych.

W zależności od postaci konstrukcyjnych można rozróżnić połączenia śrubowe (rys. 2.36a,b,c), szpilkowe (rys. 2.36d) i wkrętowe (rys. 2.36 e,f). Tc ostatnie stosowane są w drobnych konstrukcjach i wymagają do wkręcania zamiast klucza do nakrętek lub łbów śrub (np. sześciokątnych) specjalnego wkrętaka (śrubowkrętu) o końcówce płaskiej lub krzyżowej (przy wkrętach z nacięciem krzyżowym). Na rysunku pokazano połączenie za pomocą śruby z łbem sześciokątnym (rys. 2.36 a,b) i z. łbem z gniazdem sześciokątnym (rys. 2.36 c). Takie śruby stosuje się wtedy, gdy mnteriul części z gwintowanym otworem jest wystarczająco odporny na częste wkręcanie śruby. Śruba na rys. 2.36 c wymaga do wkręcania specjalnego klucza. Zaletą takiego rozwiązania jest schowanie łba śruby w zagłębieniu wykonanym w łączonym elemencie.

W zależności od metody łączenia rozróżnia się połączeniu nlmtpifie i naptęte w czasie łączenia tzw. napięte wstępnie (rys. 2.36a).

W zależności od przeznaczenia rozróżnia się połączenia mocnoszczeine i mocne. Połączenia mocno-szczelne mogą być tylko napięte wstępnie dla zachowania

1

¹ Pnwwwctime notowane tą gwinty metryczne, których skok wyrażony jest w liczbach wymietli)²

2

nu calowe, których wymiar skoku wyrażony yeti w calach (liczba skoków na cal).