przepis20007

piegus©

WYKŁADY BIOLOGIA MEDYCZNA 2011/2012

część I EKOLOGIA MEDYCZNA

„Wy nie pamiętacie, ale ja pamiętam, były zakłady przemysłowe po 25 000 ludzi zatrudnionych, tam gdzie jest dzisiejsza Manufaktura. Tam aż wszystko dudniło wokół, tak krosna zasuwały z carskiej

Rosji."

prof. Piotr Kurnatowski

Niniejsze opracowanie zawiera treść wykładów prof. dr. hab. Piotra Kurnatowskiego, które odbyły się 5 października,12 października, 19 października, 26 października, 4 listopada, 16 listopada, 23 listopada, 7 grudnia, 14 grudnia. Dziękuję całej rzeszy ludzi, którzy zaangażowali się w tworzenie tej pomocy naukowej.

Wykład 1

Kosmolodzy mówią, że Wszechświat powstał ok. 14 mld lat temu wskutek Wielkiego Wybuchu, a modele matematyczne sugerują, że 4 mld lat później z obłoku gazów wyrzuconego przez Wielki Wybuch zaczęły tworzyć się pierwsze galaktyki. Natomiast w naszej własnej galaktyce mgławica słoneczna zaczęła tworzyć Słońce i inne planety ok. 4,6 mld lat temu. Początkowo powierzchnię Ziemi pokrywała woda. To właśnie w pierwotnym oceanie planetarnym pojawiły się pierwsze systemy biochemiczne, pierwsze komórki. Życie komórkowe powstało około 3,5 mld lat temu. Wtedy również zaczęły pojawiać się pierwsze lądy. Potem zaczęły powstawać bardzo różne skomplikowane

organizmy z człowiekiem jako ostatnim ogniwem. Człowiek należy do:

nadkrólestwa: Eucaryota

królestwa: zwierząt (Animalia)

podkrólestwa: tkankowce (Histozoa)

typu: strunowce (Chordata), czyli mają strunę grzbietową

podtypu: kręgowce (Vertebrata), a więc posiadają szkielet wewnętrzny i charakteryzują się dwuboczną symetrią ciała

gromady: ssaki (Mammalia), okres życia płodowego, charakterystyczny rozwój ośrodkowego układu nerwowego oraz udoskonalone wewnątrzustrojowe mechanizmy regulacyjne podgromady: łożyskowce (Placentalia), płód rozwija się w łonie matki połączony z łożyskiem rzędu: naczelne (Primates) charakteryzują się intensywnym rozwojem mózgowia zarówno pod względem anatomicznym i czynnościowym, budową kośćca, specjalnym ukształtowaniem czaszki, obecnością obojczyka w pasie barkowym, chwytnością kończyn, specjalnym typem uzębienia, jedną parą sutek u samic, płaskimi paznokciami podrząd: antropoidy

nadrodzina: człekokształtne (Hominoidea)

rodzina: człowiekowate (Hominidae) dwie nogi, pionowa postawa ciała, wygięty kręgosłup

podrodzina: Hominine

plemię: Homini

rodzaj: człowiek (Homo)

gatunek: człowiek myślący (Homo sapiens)

podgatunek: człowiek myślący współczesny (Homo sapiens recens).

Życie to endoenergetyczny proces fizykochemiczny polegający na cyklicznym utlenianiu i redukowaniu związków węgla realizowanym przez autokataliczne powielające się makrocząsteczki (organizmy). Życie jako zjawisko ciągłe, które wykazują wyodrębnione w czasie i przestrzeni twory wykazujące właściwości istot żywych.

( ganizm żywy według definicji:

« biochemicznej Pereta: organizm żywy to potencjalnie zdolny do samoodtwarzania się otwarty układ sprzężonych reakcji biochemicznych katalizowanych kolejno i prawie izotermicznie przez złożone katalizatory swoiste produkowane przez ten układ.

•    Sedlaka: układ białkowych półprzewodników regenerowanych w wyniku przemiany materii.

•    cybernetycznej Kadłubowskiego: ustroje żywe to układy regulacji ultrastabilnej samoodtwarzające sie w sposób ciągły wykazujące okresowo wzrost informacji w zależności od przekazywanego przez nie programu.

Właściwości istot żywych:

1.    Swoisty skład i struktura

2.    Przemiana materii i energii

3.    Wzrost i rozwój

4.    Ruch i pobudliwość

5.    Rozmnażanie i dziedziczność

6.    Zdolność do homeostazy, a więc stałości środowiska wewnątrzustrojowego uwarunkowane obecnością sprzężeń zwrotnych ujemnych. Jest to właściwość odróżniająca organizmy żywe od wszelkich układów nieożywionych.

Stan zdrowia jest to stan równowagi somatycznej, psychicznej i społecznej osobnika warunkujący jego przstosowanie do środowiska.

Wyróżnia się trzy rodzaje zmian przystosowawczych:

1.    Adaptacja to kierunkowe zmiany w genetycznych właściwościach populacji zachodzące w związku ze zmianami środowiska. Są to międzypokoleniowe przekształcenia składu genetycznego populacji, czyli zmiany w puli genowej głównie pod wpływem procesów selekcyjnych na drodze doboru naturalnego zwiększające szanse przeżycia. Uważa się na przykład, że ciemna pigmentacja ludów ze stref tropikalnych chroni przed szkodliwym działaniem promieniowania UV, zaś jasna karnacja na przykład ludów Europy Wschodniej lub Skandynawii ułatwia przenikanie UV, a to ułatwia tworzenie witaminy D w skórze. Podaje się, że posiadanie określonej grupy krwi stanowi o lepszej lub gorszej tolerancji pewnych pokarmów. I tak osoby o grupie krwi A lepiej wykorzystują dietę białkowo-tłuszczową, a o grupie krwi B dietę węglowodanową. Najogólniej rzecz biorąc uważa się, że istnieje konieczność reagowania na czynniki środowiska przez zmiany składu genetycznego grup ludzkich, np. na skutek zasiedlania nowych terenów.

Do przemian zachodzących w życiu jednostki, a więc osobnika, odnoszą się pojęcia adaptabilność i adiustacja.

2.    Adaptabilność to inaczej przystosowalność, jest zmianą trwałą i dotyczy całej ontogenezy, natomiast adiustacja ma charakter odwracalny i dotyczy fragmentu ontogenezy. To zdolność przystosowawcza organizmu, plastyczność genetyczna do zmieniających sie warunków środowiska i trybu życia. Zmiany są trwałe, więc nieodwracalne. Osobnik nie może w ciągu jednego życia realizować pełnego zakresu możliwości genetycznych, realizuje jakiś jeden fragment drogi rozwojowej, a wybór tego wariantu jest uwarunkowany czynnkami środowiska. Jeżeli mamy osobnika, którego genotyp mógłby determinować powstanie bardzo dużej liczby komórek tłuszczowych, to jest teoria, natomiast czy wytworzy, zależy od sposobu karmienia we wczesnym dzieciństwie. Duża ilość pokarmu daje większą proliferację komórek tłuszczowych niż dieta bardziej uboga.

3. Adiustacja to fenotypowe dostosowanie organizmu do nowych warunków środowiska i trybu życia. Zachodzące zmiany zwiększają szanse przeżycia, ale są odwracalne, trwają tak długo jak długo trwa bodziec i nie powodują zmian genetycznych organizmu. Przykładem adiustacji jest

Page 2 of 52