przepis20024

r^so \WT>Vu^

Do^njo^ * ry\Mx    O^al^ !p^

^HSUfW ^\Uo\^b^0^    $J$/W ÓjQN^.- CA\ e 0AxO ' ft5u^o^/Y^(v

piegus©    “

piegus©

Wykład 5

W kontakcie z pasożytem lub grzybem istnieje kilka możliwości:

1.    brak inwazji -wniknięciu postaci inwazyjnej nie towarzyszy rozwć pasożyta czy grzyba; przykładem może być obecność swoistych przeciwciał przy braku p< herza bąblowcowego po zarażenia się jajami Echinococcus lub obecność swoistych pr; ciwciał w przypadku toksoplazmozy lub pneumocystozy

2.    inwazja bez zakończeniu cyklu rozwojowego - choroba może być igodna, np. zapalenie skóry po wniknięciu larw Schistosoma, ale może też mieć przebi g ciężki kończący się zgonem jak w przypadku Toxocara i Anisakis; w przypadku grzybów może być to grzybica jednoogniskowa

3.    inwazja z zakończeniem cyklu rozwojowego - np. w przebiegu glistnicy; inwazja może być objawowa lub bezobjawowa, a nasilenie objawów zależy od liczebności pasożyta czy grzyba w żywicielu, od wirulencji, czyli zjadliwości szczepu, od np. stanu immunologicznego żywiciela; zarówno w przypadku pasożytów jak i grzybów zakażenie może być jednoogniskowe lub uogólnione; często mogą być inwazje mieszane: pasożyty i grzyby; pasożyty (glistnica i lamblioza, glistnica i malaria, pełzakowica i lamblioza)

Istnieje wiele czynników, które zwiększają ryzyko zakażenia pasożytami lub grzybami. Często tych czynników bywa kilka i się nakładają.

Z ekologicznego punktu widzenia czynniki, które sprzyjają zarażeniom to:

1. Hodowla zwierząt i konakt ze zwierzętami Rozwój zasobów wodnych Przegęszczenie populacji i migracje ludności Behawior człowieka Zwyczaje kulinarne Medycyna ludowa i współczesna

to

Zoolodzy, dla których rezerwuarowymi żywicielami są zwierzęta domowe, stanowią zagrożenie dla zdrowia człowieka. Szczególnie dotyczy to osób mieszkających na wsi, rolników, hodowców zwierząt, treserów, weterynarzy. Chodzi tu o kontakt zarówno bezpośredni ze zwierzętami, jak i o kontakt z odchodami tych zwierząt. Niebezpieczeństwo zarażenia pasożytami zwierząt wynika również z odławiania dzikich zwierząt, istnienia ogrodów zoologicznych, parków naturalnych, a także prowadzenia olbrzymich hodowli, np. 50 tys. świń czy 100 tys. b^dła, 2 min kur. Wówczas istnieje możliwość zarażenia zwierząt pasożytami, którymi w warunkach naturalnych nie mogłyby się zarazić.

Stąd u człowieka włośnie po zjedzeniu mięsa zwierząt roślinożernych. Inne przykłady: bablowica, toksokaroza i grzybice skóry.,    M^

Ad.2

Tworzenie sztucznych zbiorników wodnych, budowanie tam, systemów nawadniających, które sprzyjają szerzeniu się ^oltófcfAttórych krążenie związane jest ze środowiskiem wodnym, np. schistosomozy, onkocerkozy czy malarii. Również niebezpieczne są zrzuty wody przemysłowej do    _<

zbiorników wodnych, a mianowicie najczęściej jest to bardzo ciepła woda, więc zmienia temperaturę * wody zbiornika. Część organizmów może ulec wyginięciu, inne będą się namnażać. Niebezpieczeństwem jest namnażanie się pełzaków wolnożyjących z rodzaju Naegleria, które wywołują zmiany w OUN i stanowią zagrożenia dla życia człowieka. Przykład: okolice Ślesina.

Ad.3

Przegęszczenie populacji wpływa na większe prawdopodobieństwo zarażenia. Przykładem chorób pasożytniczych jest owsica czy lamblioza. Samolot ze strefy tropikalnej może zabrać komara, który w

miejscu, w którym normaln trypanosomoza (też migracyjna;

Ad.4

nie występuje, spowoduje malarię. Innym przykładem jest

2.

3.

4.

5.

6.

Ad. 1

Zależy od wieku, rozwoju psychicznego, od uwarunkowań socjalno-kulturowych (przykład Filipin). Parazytozy: schistosomoza - zv.^; ązana jest z zanieczyszczaniem przez ludzi swoimi odchodami wody, która ściekami może płynąć do rzek i zarażać pasożytami; echinokokoza, w niektórych krajach do ^(KjbOWsk, ^garbowania skóry wykorzystuje się wywar z dodatkiem kału psa; cysticerkoza, hodowanie świń w niehigieniczcnych warunkach. Dawniej ogródki przydomowe nawoziło się zawartością szamba, co jest groźne dla zdrowia (moda ta powraca obecnie).

Niektóre praktyki religijne sprojają lub zapobiegają szerzeniu się chorób pasożytniczych. Żydzi i muzułmanie nie jedzą mięsa wieprzowego, wobec tego tasiemczyce wywołane przez tasiemca uzbrojonego i włośnica nie wy ępują u nich. W krajach islamskich obowiązkowe jest obycie się po mikcji lub defekacji. Sprzyja to ozwojowi schistosomozy. Hindusi wędrują do miejsc świętych i by (    , uzyskać duchowe oczyszczenie muszą zażyć kąpieli w rzece. To może przyczynić się do szerzenia

brankumkulozy. o^rcV^f\\C&)ua

'J    Inne zachowania - geofagia - oożywanie ziemi, obecne u dzieci bawiących się w piaskownicy. W

piasku może znajdować się glist . włosogłówka lub tęgoryjec.

;    ^^Obgryzanie paznokci i ogólne nie irzestrzeganie higieny sprzyja inwazjom świerzbu i wszy.

Ad.5

Zmieniły się zwyczaje konserwacji żywności, np. szynka jest szprycowana, a nie wędzona. Mniej używa się soli zabójczej dla mikroorganizmów. Część osób lubi półsurowe produkty, w których może kryć się Anisakis. Żywienie może ulec wtórnemu zanieczyszczeniu (owsiki kucharki).

Niektóre stadia inwazyjne pasożytów mogą zanieczyszczać pożywienie:

1. jaja - warzywa i owoce

• tasiemiec bąblowcowy (Echinococcus granulosus)

•    glista ludzka (Ascaris lumbricoides)

•    glista psia (Toxocara canis)

•    glista kocia (Toxocara cati)

•    włosogówka ludzka (Trichuris trichiura)

^{Z larwy} % o robak medyński (Drancunculus medinensis) - w wodzie    TB

•    włosień kręty (Trichinella spiralis) - surowe, niedosmażone mięso

•    Anisakis sp. - surowe, niedosmażone ryby

3.    cysty-w wodzie

•    lamblia (Giardia lamblia) '} u? *v

•    pełzak czerwonki (Entamoeba ni stoły tica)

4.    oocysty - na warzywach

•    toksoplazma (Toxoplasma gondii)

5.    metacerkarie

•    motylica wątrobowa (Fasciola hepatica) - w surowej sałacie, warzywach

•    przywra (Paragonimus sp.) - surowe raki, kraby

6.    plerocerkoid - w surowym, niedosmażonym mięsie ryby

•    bruzdogłowiec szeroki (Diphyllobothrium latum)

7.    cysticerkus - surowe, niedosmażone mięso

•    tasiemiec uzbrojony (Taenia solium)

•    tasiemiec nieuzbrojony (Taenia saginata)

8.    bradyzoity, tachyzoity - naturalnie w pożywieniu: surowe, niedogotowane mięso

•    toksoplazma (Toxoplasma gondii)

Av?Aoi>\ pruwY^- jjCu^

f^O, ‘^fpo

ivs.

Page 27 of 52

Page 28 of 52