Rak jajnika (3)

Cttologiw

MoUrinna występowanie nowotworów jajnika

t>h|¹wy kliniczne

Diagnostyka

Meikory

nowotworowe

st ością t lił/ł»i| oivtil.u|< w życiu kobiety. Im mim'} owulucji, tym większa szansa lut obm/pnic ryzyka wystąpieniu raka |H)nikn Mo chum/in oc lummcgo wpływu bruku owuhu i> polepa na /mnicjs/cnm lic/.by torhiełek inklu/yjnych t ochronie nabłonka |M>wter/c liniowego jajnika przed urazom związanym / owulacją i dta/mącym wpływem bogatego w estrogeny płynu pęcherzykowego. W nawiązaniu do tej zależności można stwierdzić, że ryzyko wystąpienia raka jajnika zwiększają wielokrotne stymulacje owulucji i(lub) wielokrotne na kłucia powierzchni jajników wykonywane przy pobieraniu oocylów. Ryzyko rozwoju raka jajnika zwiększa również długotrwała niecność implantów endometriozy w nabłonku (powierzchniowym. Zależność ta dotyczy szczególnie raków endometrioidalnych i jasnoko inórkowych. Pewne znaczenie w etiologii raka jajnika ma napromienianie miednicy mniejszej z powodu innego nowotworu złośliwego w przeszłości, przebyte zakażenie wirusem nagminnego (epidemicznego) zapalenia przy usznie (świnki) oraz stosowanie kosmetyków do higieny intymnej zawierających kryształy talku. W raku jajnika ko biel stosujących takie kosmetyki wykazano obecność talku w utkaniu nowotworowym. Opisano również zespoły rodzinnego, dziedziczne go występowania raka jajnika; zespół dziedzicznego występowania raka jajnika; zespól dziedzicznego występowania raku sutka i jajnika; zespół Lynch II (rak jajnika, niepolipowaty rak okrężnicy, rak en Jo metrium). Mutacje genów HRCA I i BRCA 2 odpowiedzialne są za występowanie zespołu dziedzicznego raka sutka i jajnika. Objawy kliniczne raka jajnika są nieswoiste i zwykle występują póz no, wtedy gdy proces nowotworowy jest wysoko zaawansowany.

Pierwsze objawy choroby pojawiają się późno, gdy wielkość guza zwykle przekracza 7 cm. Pacjentki zgłaszają często ból podbrzusza, zwiększenie obwodu brzucha wywołane albo samą zmianą, albo płynem wysiękowym (30% chorych na raka jajnika cierpi na wodobrzu s/e). Wykonanie punkcji odbarczającej jamy brzusznej może pr/y-nieść wiele korzyści: ułatwienie badania ginekologicznego, uzyska nie materiału do badania histopatologicznego na obecność komórek nowotworowych. U chorych na raka jajnika pojawiają się również dolegliwości wynikające / ucisku guza na struktury sąsiednie, ro/cią gania otrzewnej czy rozsiewu nowotworowego. IJ 15% pacjentek występują objawy ze strony dróg moczowych, układu pokarmowego, a niekiedy krwawienia z pochwy.

Pomimo wprowadzenia nowoczesnych technik diagnostycznych badanie ginekologiczne pozostaje podstawową i najpowszechniejszą metodą przydatną w wykrywaniu guzów jajników. Cechy różnicujące w badaniu niezłośliwą zmianę jajnika od złośliwej przedstawiono w tabeli 17.14. W procesie diagnostycznym raka jajnika bardzo po mocne jest o/naczcnie markerów nowotworowych w surowicy krwi. Najbardziej znanym markerem nowotworowym, charakterystycznym

Inbeta ł/,14 Cuchy ró/nlt ujq< u nte/Mjtiww i złośliwe zwinny nwadrMey fnniwjtt/nj w badaniu fjtni?kt,łkłyU;?nym

Cichy rOłnlcu|i|C«	Zmiana nlozlofUiwa	/Mitami /loitlwa
Muohomośó	Polna	Ggr.irilr:/orni
Spoistość	Torbielowata	Lita
Umiejscowieni©	JopuoKlioitfUi	Obutrtronni
Zatoka Douplasii	Wolna	Zajęto

dlii raka Jajnika, jest Ca 125 Podwyższone stę/eme C a l„\*i {>35 I l/mh obserwuje się n około 80C clmrych z rakiem i.ijnika l(Nlnak/c uuukei len jesi nieswoisty dla raka jajnika Podwyższone stę/rnie Cu l.’S w surowicy kiwi obserwuje się w wielu innych jednostkach ehoi nitowych. np. raku endotnetrium, raku jajowodu, laku ir/ustki, ł iulometrio/ie, mięśniakach macicy, stanach /upalnych przydatków Ponadto podwyższony poziom Ca I25 w surowicy kiwi dotyc/y lyl ko 50'r pacjentek z rakiem jajnika w I stopniu zaawansowania we dłuj' I Kil). Badanie tego markera ma niżs/i| czulośc w wykrywaniu raka jajnika niż ultrasonografia.

Badanie ultrasonograłie/ne, szczególnie przy wykorzystaniu mmi dy dopochwowej, pozwala na:

ck^M^hyjHMNk

Ć«<iUy

uttfHłióf ioyr»tU IHłiJO W i«ł«.fliil

1

   umiejscowienie guza i tym samym potwierdzenie, żc punkiem wyjścia procesu jest jajnik;

•    określenie lokalizacji jednostronnej lub dwustronnej;

•    inmiiar rozmiarów guza i jego objętości;

•    ocenę morfologii guza (indeks morfologiczny);

•    wykonanie badania przepływów naczyniowych /a pomocq techm ki kolorowego Dopplera (( olor Doppler Imaging CDI) lub Power Doppler (( olor Doppler linergy CDE) ;

•    przestrzenne obrazowanie topograficzne guza za pomoc.) uliiaso nogialii trójwymiarowej 3D;

•    ewentualne stwierdzenie obecności przerzutów odległych, np. do wątroby, sieci większej oraz potwierdzenie wodobr/us/a {ascites),

Cechami obrazu ultrauonogralk/nego, które pr/.emawiujjj za zlo śliwym charakterem guza jajnika s;j; obecność litej lub cystycz.no luqj zmiany, z grubymi przegrodami i znacznie pogrub!ałq torebki) i u \ 11 r. 1, 1111 bmd.iw kuu.it) mi /wróconymi d«> wewnąlft! luh n.i /e wiujli/ zmiany, /miana często dotyczy obli jajników. Analiza prze-pływów naczyniowych charakteryzuje się niskim oporem (obniżenie wskaźnika |>ulsuc|i poni/ej l,() i wskaźnika oporu poniżaj 0.4 oraz m skie wartości maksymalnej pręifTości skurczowej i uśrednione| ptęd kosi i maksymalnej)