Rak szyjki macicy (6)

łłotorapta

Mtmcyjna

bioterapia

peracyjna

i n.'. nlotorapia

rozpoczyna się ml bniehy terapii. Jeśli rozmiary guza przekraczają 4 cm (np. M»2). to poi zątrk radioterapii stanowi teloterapia. Radiotę rapia może być pierwotny metod;} leczenia lub występować w powiązaniu z leczeniem operacyjnym.

Częściej stosuje się radioterapię pooperacyjną jako element leczenia skojarzonego. Celem radioterapii pooperacyjnej jest likwidacja przerzutów w węzłach chłonnych, których nie usunięto podczas operacji, zniszczenie komórek nowotworowych pozostawionych w kikutach przymacicz i pochwy. Wskazaniem do pooperacyjnej radioterapii uzupełniającej są:

•    pozytywne węzły chłonne usunięte podczas operacji;

•    nacieki w przymaciczach;

•    brak zachowanego marginesu zdrowej tkanki przy odciętych sklepieniach pochwy (naciek dochodzi do linii cięcia);

•    przerzuty do jajników i(lub) jajowodów;

•    naciek nowotworowy przechodzący na trzon macicy;

•    zatory z komórek nowotworowych w naczyniach chłonnych i krwionośnych;

•    anaplastyczny rak szyjki macicy.

W radioterapii przedoperacyjnej stosuje się głównie brachyterapię. Zadaniem takiego leczenia jest przygotowanie do radykalnego usunięcia macicy poprzez zmniejszenie ro/miarów guza pierwotnego.

Chemioterapia jako samodzielna metoda rzadko znajduje zastosowanie w leczeniu raka szyjki macicy. Stosuje się ją u chorych / nawrotem choroby nowotworowej, które przeszły leczenie onkologiczne lub w^f sytuacji przetrwałego raka szyjki macicy, gdzie postępowanie terapeutyczne było nieskuteczne. Najbardziej obiecujące rezultaty otrzymano, stosując analogi platyny (cysplatyna, karboplatyna) oraz leki alkilujące (ifosfamid, mitolaktol i doksorubicyna). Chemioterapię u chorych na raka szyjki macicy stosuje się jako mono- lub poli-terapię.

Tabela 17.8. Odsetek pięcioletnich przeżyć pacjentek leczonych z powodu raka szyjki macicy w zależności od stopnia klinicznego zaawansowa-

nia wg FIGO
Stopień klinicznego zaawansowania wg FIGO	Odsetek przeżyć pięcioletnich
I	91,5-76.5%
II	83.5-58,8%
III	45-25,4%
IV	14 0%

w \kfH j \ -.i.itin' 11 .)•! i* w, vt dawco 30 MM) mg/m‘ pr/ymuti około

20% reukt iv* n«i leczenie (częściową rcmiHję). Podobne elrfcty Km Wti cze uzyskano, stosując ilosfamid i doksorubicytię jako element nit> nochernioterapii, Nieco lepsze rezultaty uzyskano, stosują*. polic lir miotcrupię. łajc/enie ifosfumitlu z karboplałyną oraz Ulcomyeyny, ifosfaniiilu i cyspbtyny pozwoliło uzyskać częściową remisję u po nad 50*36 leczonych z |xiwodu przetrwałego i nawrotowego raka szyj ki macicy.

Pięcioletnia przeźywalnosć chorych leczonycłi z powodu raka ‘M*trne ia szyjki macicy przedstawia tabela 17.8.

17.5.4.1. Profilaktyka raka szyjki macicy

Wymaz

cytologiczny

Skalo kltiaylikittąi wg hłfianit.otoou

Profilaktyka raka szyjki macicy polega nu pobieraniu raz. do roku wymazu cytologicznego podczas rutynowej kontroli ginekologicznej. Wymaz pobiera się z tarczy części pochwowej, ujścia zewnętrznego kanału s/yjki i samego kanału szyjki. Na granicy ujścia zewnętrznego znajduje się granica między nabłonkiem wielowarstwowym płaskim pokrywającym szyjkę (egzocervix) i nabłonkiem gruczołowym (cndocer\ix) wyściełającym kanał. Granica ta, zwana strefą pr/c-ks/tałceń (zona transformata), jest punktem wyjścia ponad 90¹/< raków szyjki macicy.

Aktualnie w Polsce stosuje się 5-stopniową skałę klasyfikacji wymazów cytologicznych (według Papanicolaou):

•    Stopień I - w rozmazach stwierdza się komórki prawidłowe powierzchownych warstw nabłonka paraepidermalnego pokrywającego szyjkę macicy. Mogą pojawiać się pojedyncze leukocyty.

•    Stopień II - w rozmazach obok komórek grupy I widoczne są ko morki głębszych warstw nabłonka. Komórki zwyrodniałe (zwyrodnienie wodnic/kowe), leukocyty, komórki metaplastycznc, hi stioeyty. bakterie, śluz. Wyżej wymienione komórki nie budzą podejrzeń o złośliwy charakter.

•    Stopień III poza komórkami wymienionymi w opisie stopniu I i II widoczne są komórki dysplastyczne. len stopień większość cytologów dzieli na dwie podgrupy: Ilia i Illb. W Ilia cytolog nie ma pewności, czy oglądane komórki mają charakter dysplastycz-ny. Mało nasilone cechy dysplazji mogą być wyrażone silnym sta nem zapalnym często współistniejącym z zakażeniem wywołanym wirusem hrodawczaka ludzkiego. Po leczeniu przeciwzapalnym obraz cytologiczny ulega samoistnej normalizacji. Stopień llib wiąże się / obecnością typowych komórek dysplastycznych.

•    Stopień IV pu/u komórkami o cechach dysplazji obecne są ku morki atypowe (/ cechami komórek nowotworowych).