s7(2)

KONSTRUKTYWIZM

Konstruktywiści nawiązują do Karla Deulscha, który w wyniku badań .społecznych transakcji doszedł do wniosku, że bezpieczeństwo może zostać zapewnione lepiej przez utworzenie wspólnoty niż przez maksymalizację potęgi. Pluralistyczne wspólnoty bezpieczeństwa zawiązują państwa, które podzielają ekonomiczne, społeczne i moralne wartości demokratyczne. Wspólnota bezpieczeństwa jest konstruowana społecznie, a podzielane znaczenia tworzone w procesie interakcji skutkują powstaniem wspólnych tożsamości. Budowanie pokojowej wspólnoty polega na nadawaniu tożsamości, które zależą zarówno od środowiska formowanego przez czynniki materialne, jak i od komunikacji i interpretacji. Wspólnoty bezpieczeństwa mogą być ściśle lub luźno powiązane ze sobą i mieć różne cele. Członkowie pluralistycznej wspólnoty bezpieczeństwa nic walczą ze sobą. a ewentualne konflikty rozwiązują w sposób pokojowy. Pluralistyczną wspólnotę bezpieczeństwa zbudowały np. państwa skandynawskie, które kiedyś walczyły ze sobą zaciekle, a obecnie współpracują w sposób pokojowy”.

O zaangażowaniu państwa we wspólne strategie bezpieczeństwa decydują cztery czynniki: 1) wzajemna zależność, która polega na oczekiwaniu, że inni odwzajemnią się podobnym zachowaniem. 2) wspólnota losu, czyli uznanie, żc dobrobyt każdego zależy od sytuacji grupy jako całości. 3) homogenizacja, w wyniku której państwa upodabniają się do siebie pod względem wyznawanych wartości i sposobu organizacji władzy, 4) samo-ograniczenie, które występuje wtedy, gdy państwa są przekonane, że ich przetrwanie nie jest zagrożone, a potrzeby bezpieczeństwa nic zostaną zignorowane”.

Zdaniem konstruktywistów zarówno pokój, jak i wojna mc mają charakteru absolutnego, raczej współistnieją ze sobą. To co przeważa w danym momencie, zależy od sposobu rozwiązywania konllikiu - za pomocą przemocy lub środków pokojowych. Unia Europejska jest silnie zinstytucjonalizowaną pluralistyczną wspólnotą bezpieczeństwa, natomiast transatlantycka wspólnota bezpieczeństwa jest nieco mniej zinstytucjonalizowana”. Sojusz Północnoatlantycki charakteryzuje się jednak wspólnotą wartości

KoniSMitywritifC.iM    cno

PoJty.1 Btilx<jw^Uj . Otoocr,

i norm. W celu rozszerzenia demokratycznej wspólnoty bezpieczeństwa przyjął do swego grona państwa, które są liberalnymi demokracjami, podzielają wspólną tożsamość, wartości i normy leżące u podstaw wspólnoty euroatlantyckicj. Rozszerzenie było wynikiem działania retorycznego i argumentów normatywnych, wysuwanych przez przywódców państw środkowoeuropejskich, takich jak Vuclav I Iavel, którzy odwoływali się do wspólnej tożsamości wspólnoty euroatlantyckiej i konstytuujących ją liberalnych wartości”. Inni twierdzili, że motorem działania była chęć sprawowania przez Stany Zjednoczone władzy symbolicznej, której atrybutem jest siła narracyjna i reprezentacyjna”.

Christoph O. Meyer twierdzi, że na europejską kulturę strategiczną wpływa postrzeganie zagrożenia, instytucjonalna socjalizacja i zarządzanie kryzysowe. Konwergencja norm w zakresie bezpieczeństwa przebiega przez: 1) konwergencję postaw wobec interwencji humanitarnej i depriory-tyzację obrony terytorialnej, 2) zgodę co do sposobów użycia siły, w szczególności ograniczenie użycia siły przeciwko celom cywilnym i konieczność wcześniejszego wyczerpania środków nicmihtarnych. 3) konsensus wobec multilateralizmu i przestrzegania prawa międzynarodowego zgodnie z Europejską Strategią Bezpieczeństwa oraz 4) osłabianie z jednej strony polegania na NATO, a z drugiej strony przywiązania do neutralności. Mimo więc utrzymywania się różnic między państwami powstaje na bazie wspólnych doświadczeń z misji, podobnej oceny zagrożenia i socjalizacji ciii we wspólnych instytucjach - normatywna przestrzeń konieczna do wytworzenia europejskiej kultury strategicznej*⁰.

Christoph O. Meyer i Eva Strickmann utrzymują, ze takie wydarzenia, jak kryzys w Bośni w latach dziewięćdziesiątych, utworzenie zdolności wojskowych Unii Europejskiej oraz odchodzenie od poboru na rzecz armii w pełni zawodowej, mogą być wyjaśnione łącznym oddziaływaniem czynników materialnych i ideowych. Czynniki materialne przyczyniły się do