Rozdział 4 strona2 103

zewnątrz przysługuje wyłącznie komplementariuszom (z wyjątkiem spraw przekazanych do kompetencji walnego zgromadzenia lub rady nadzorczej): akcjonariusze mogą to zaś czynić wyłącznie na zasadzie pełnomocnictwa. W ten sposób spółka ta daje możliw ość pozyskania kapitału poprzez emisję akcji, bez narażania się dotychczasowych właścicieli na ryzyko utraty kontroli nad nią.

Spółka akcyjna (korporacja) stanowi główną formę organizacyjną dużych przedsiębiorstw działających na zasadzie udziałów — zwanych akcjami. Posiadacze akcji (akcjonariusze) odpowiadają za zobowiązania spółki tylko do wysokości dokonanych wpłat na akcje. W strukturze władz spółki wyróżnia się: walne zgromadzenie akcjonariuszy, zarząd i radę nadzorczą.

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest zbliżona do spółki akcyjnej strukturą władz i sposobem ich wybierania oraz odpowiedzialnością wspólników za zobowiązania spółki do wysokości wniesionych udziałów. Różni ją natomiast mniejszy na ogół zasób kapitału, ograniczona liczba udziałowców oraz znacznie większa trudność w odsprzedaży swoich udziałów, która wymaga zgody pozostałych wspólników.

Korporacja międzynarodowa (spółka wielonarodowa) to z. reguły wielkie przedsiębiorstwo, posiadające własne filie produkcyjne lub usługowe w wielu krajach, które tworzą wraz z przedsiębiorstwem macierzystym jeden wielki zintegrowany kompleks gospodarczy.

Joint yentures (wspólne ryzyko, wspólne przedsięwzięcie) to spółki z. udziałem kapitału zagranicznego. Przyjmują formę organizacyjną spółki akcyjnej lub spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Napływ kapitału zagranicznego do byłych krajów postsocjalistycznych traktuje się jako jeden z bardzo ważnych czynników przyspieszających procesy restrukturyzacyjne i prywatyzacyjne w tych krajach.

Koncentracja kapitału to powiększanie posiadanego przez przedsiębiorstwo kapitału na drodze jego akumulacji, tj. połączenia wygenerowanej nadwyżki przychodów nad kosztami (zysku) z kapitałem już zainwestowanym.

Centralizacja kapitału polega na łączeniu wolnych kapitałów pieniężnych, nie zaangażowanych dotychczas w działalność gospodarczą (np. poprzez, emisję akcji), lub/i kapitałów już zainwestowanych kilku lub kilkunastu firm'(poprzez tzw. lu/jc firm).

Akcja papier wartościowy, poświadczający udział jego właściciela w kapitale spółki akcyjnej, uprawniający do partycypacji w jej zyskach, w postaci dywidendy, oraz do udziału w majątku spółki w- razie |ej likwidacji.