rozdzia� 6 strona6 127

Koncepcja zarządzania strategicznego była pr/.cjn\vctn reakcji na nowe, córa/ większo wyzwania, przed którymi stawały wówczas przedsiębiorstwa, a więc między innymi - na wzrost stopnia złożoności zarządzania związany z postępującą koncentracją kapitału, dywersyfikacją przedsiębiorstw i rozszerzaniem ich zasięgu geograficznego (globalizacja), dynamizacją procesów innowacyjnych, rosnącymi lawinowo zasobami dostępnych w firmach informacji i możliwościami icli przetwarzania Powodowało to z jednej strony zwiększenie możliwości działania przedsiębiorstw, ale z drugiej strony było czynnikiem dynamizneji i nieciągłości zmian w otoczeniu, wymuszającym konieczność identyfikowania i reagowania nawet na słabe sygnały z otoczenia, skracania czasu reakcji (przyśpieszania procesów decyzyjnych), konieczność podejmowania złożonych, skoordynowanych i elastycznych działań o wysokiej intensywności, rosnącym zakresie przedmiotowym i zasięgu przestrzennym, wymagającym ponoszenia wysokicli nakładów, obciążonych dużym ryzykiem Niezbędne było więc wprowadzanie modyfikacji kultur organizacyjnych, odpowiadających zmianom zewnętrznym i wewnętrznym, wykorzystywanie nowych technik w zarządzaniu¹¹¹.

Obecnie zarządzanie strategiczne charakteryzuje się integracją różnorodnych podejść i teorii, zarówno łych klasycznych, jak i nowych rozwiązań, których rodowód jest związany z organizacją i zarządzaniem, informatyką, komunikacją społeczną.

Koncepcja zarządzania przez jakość (TQM), nowoczesne rachunki kosztów, iccnginecrig, system planowania zasobów (MRP II, ERP) to tylko niektóre przykłady wzbogacania zarządzania strategicznego.^I1K

Warto zwrócić uwagę na najnowsze trendy w rozwoju teorii zarządzania strategicznego. Podkreśla się znaczenie wartości firmy i jej zwiększania jako kryterium wyboru strategicznego, znaczenie czasu jako czynnika tworzenia przewagi konkurencyjnej - w efekcie skracania czasu reakcji firmy, uzyskiwania przewagi innowatora - pierwszego oferenta; koncepcja ta nawiązuje m.in. do rozwoju technologii informacyjnych i nowych rozwiązań w systemach logistycznych^lw.

W ostatnich lalach w teorii zarządzania strategicznego eksponuje się problematykę powią/ań kooperacyjnych i powiązań sieciowych tworzonych przez współdziałające przedsiębiorstwa. W hadycyjnycli koncepcjach zarządzania zakładano, że istnieją czytelne granice między daną organizacją i jej otoczeniem, podkreślano konku-icncyjny charakter relacji między przedsiębiorstwem i jego otoczeniem, nic analizowano strategicznych aspektów różnorodnych współzależności między organizacjami. Obecnie uwzględniono także rosnącą zmienność warunków działania i (wstępujące w ślad za tym zmiany charakteru konkurencji i podjęto próby modelowania strategii konkurencji w wysoce dynamicznym otoczeniu.

^1,1 Gołębiowski T., Zarządzanie strategiczne. Planowanie i kontrola, Difin, Warszawa 2001,

s.29-30

Slabryla A , Zarządzanie strategiczne w teorii i praktyce limiy, PWN, Warszawa Kraków

2000.s 21

'^Gołębiowski T , Zarządzanie strategiczne. Planowanie i kontrola , op cii., s, 32

Niewątpliwym czynnikiem syntagmalycznym (składniowym) problematyki strategicznego podejścia do zarządzania organizacjami są ludzie i wiedza, jaką dysponują¹⁴", ich umiejętności, system przestrzeganych wartości oraz elementy stanowiące o kształtowaniu relacji interpersonalnych, które to czynniki w konsekwencji przekładają się na swoistego rodzaju model kształtowania linii strategicznego rozwoju przedsiębiorstwa.

Stąd też „nowe zarządzanie” wymaga zmiany nastawienia menedżerów, innego ich zaangażowania w sprawy fumy. Określa się je mianem zaangażowania dynamicznego, a oznacza ono, skupienie się na wzajemnych stosunkach między ludźmi oiaz szybkim dostosowaniem się do warunków zmieniających się w czasie.¹⁴

Przedstawiona wielowymiarowość systemu strategicznego zarządzania wskazuje na jego złożoność oraz konieczność rozpatrywania poszczególnych elementów w sposób spójny, zapewniający koherentność pomiędzy poszczególnymi elementami i obszarami działań przedsiębiorstwa. Podejście całościowe¹⁴² jest cechą charakterystyczną zarządzania strategicznego pozwalającą na formułowanie celów strategicznych przedsiębiorstwa stosownie do zmieniających się uwarunkowań zewnętrznych i dążeniu do optymalnego wykorzystania posiadanych zasobów.

Sekwencje rozwojowe zarządzania strategicznego, szkoły formułowania rozwiązań strategicznych¹⁴¹ skłaniają do wniosku, że determinantami jego powstania były przede wszystkim zmiany uwarunkowań zewnętrznych, które wymuszały odpowiednie kierunki działań podejmowanych przez przedsiębiorstwa. Jednakże współczesne akcenty tego procesu przesuwają się na aspekty implementacji (wdrożenia) strategii. W warunkach ograniczeń czasowych, spowodowanych intensywnością konkurencji, możliwość przetrwania na rynku mają tylko organizacje, w których cały proces zarządzania strategicznego przebiega niezwykle sprawnie i jest rozumiany, jako proces zorientowany na tworzenie rozwiązań strategicznycli zbudowanycli w oparciu o zmiany zachodzące w turbu-lentnym otoczeniu (pojawiające się szanse i zagrożenia) oraz zasoby będące w dyspozycji organizacji, w efekcie, którego realizowane są cele organizacji poprzez sprawnie przebiegający proces implementacji strategii.

Etymologiczne aspekty kształtujące proces strategicznego zarządzania organizacją pozwalają na prezentację definicyjną uściślającą poruszaną problematykę.

^I4n zol) „ Zarządzanie wiedzą w przedsiębiorstwie”, praca zbiorowa pod red. Kazimierza IV-rechudy. Wydawnictwo PWN, Warszawa 2005

¹⁴¹    Penc J„ Zarządzanie w Nowej Ekonomii, Przegląd Organizacji 11/2001, s. 16

¹⁴²    por. Y. Allairc. M.E. Firsirolu, Myślenie strategiczne, PWN, Warszawa 2000, s. 19-27 Generalnie wyróżnia się dwie szkoły myślenia strategicznego: strategiczna analiza przemysłu i konkurencji oraz zasoby i konpctencje strategiczne Współcześnie jednak zauważalne jest dążenie do integracji myślenia strategicznego i równoległej analizy obu aspektów strategii - jiozycjonowania i kompetencji.

-127-