Scan 50

KttunM piwlytilMW >1 rjb. ricnjch bezktęcowców. • Ukto prwl/t/ pęchcru kocu ««■> piatżnr. T. poUraiur — w/itcpujc na powierzchni ciała hyCr. .1 molo tzklc seuc xj ł.*.i: na iMne róinjch c-Uaaków ryb. szczególnie młodych. T. rctkulola — i!)«nr pasołyt skrMŚl I zkóry karasi T. niora - pasożytuj* u karpi, tżoci. Jcsrczy I Innych ryb sżodkowtdnych. T. icricu.crum — ly}c w pecberru morowych Inak {Trttwnuy

yswbcnia scpilrttlca — wyroki onCKk u którceo ipir.,1* aOsralna opisuje pc<ud lny obrcty. su-ołyiuX w pęcZecru nonmym pttr>ccno*»iyka/-ikKZi

iicufaMw.

ChcobitwórctoM trichidio w stosunku 4) iy1> tót zestala y-ucrc ostatecznie ustalona Jednak w (ćauilli okcZwznełcisch, np. w czaiło hoOswil w zamkniętych zbiornikach m'« coc wywsslywsó pewne 1U.1t/, stezezOlnle u narybku 1 mlojyeh ryb

3. Gromada: POLYHYMENOPHORA

//■liczone tu orzęski mają bardzo różnorodny kjztalicinls, poczynane od kulistego, a kończąc tu niezwykle fantazyjnej formie dwu poleczonych dzwonów lub kielichów (u przedstawicieli rodr.iju f.icnopóora). Natomiast charakterystyczne cechą PolyAymcnophoro Jest obęępok- dużej jpiicali adornlncj składajecej się z licznych poprzecznie ustawionych mombranelll gębowych (AZM).

Każda z tych mcmbranelli powstała przez In: o grację kilku tub kilku* iiaatu rzęsek. Spirala ódoralnn Polytiymeiłophora ma niekiedy większe wymiary niż wiaiclwa komórka, bo rozpoiciera się także na specjalnych wyrostkach Spirala In (w odróżnieniu od spirali Perilricłio) Jeił pr.iwo-ikręsro, biegnie zgodnie z kierunkiem ruchu wskazówek zegara, kończąc się w pobliżu gęby znajdującej się zazwyczaj w niewielkim zagłębieniu. Z prawej strony cytostorou znajduj się paraor.ilne rzędy kine: tworzące błonę falującą, kmety te są lepiej wyrażone u firup bardziej prymitywnych 1 zanikają u grup stojących wyżej ewolucyjnie.

Polyhytnenophora mogą być bardzo rozmazie oizęsior.e. od gęsiego równomiernego or/ęslcnla silnie zredukowanego'! prtStknURonogo w clrri.

Aparat jądrowy jest bardzo zmienny pod względem liczby t kaztnltu eh-mentów. Mikronukieus jest zazwyczaj pojedynczy, lecz u wiciu gatunków może Ich występować więcej. Mnkronuklcus u znacznej liczby gatunków także Jest pojedynczy i ma wówczas kształt elipsoidalny lub k-.elbat-kowaty. Jednak u wielu gatunków Jest rozdrobniony na wicie fragmentów (ryc. 75).

Podziały u Polyhymeitopó o ro przebiegają w różny sposób, zależnie od

stopnia ollgomeryzacji orzęsienia. StoiMlogcn.ua parałetnesntna lub apoki-nrlalna.

łka Polyliymcnophora jest zaliczana tylko jedna podgromada Sjnroiri-_ cha obejmująca cztery rzędy.

i'ż8

Orzełki zaliczono do tego rzędu mają najczęściej duło lub nawet bardzo duło wymiary, różnorodny kształt ciaU i charakteryzują się obecnością wielkiej spirali rocmbranclli adornlnych. Spirala ta jest często umieszczona na obrzeżu specjalnej tarczy adoralnej, która u pewnych gatunków tworzy płatowato wyrosły pozwalające na wydłużeni spirali, ł/rterotri-cMda sr| zazwyczaj pokryte gęstym, mało zróżnicowanym orzęsienlem.

Aparat jądrowy jest stosunkowo mało zróżnicowany i składa się z drobnych kulistych mikronukleuiów oraz elipsoidalnych lub paciorkowa tych makronuklcutów. Niekiedy, szczególnie u torm dużych może występować po kilka raikronuklcusów oraz kilka lub nawet większa liczba makronu-kleusów. U wielu gatunków makrcnukleus. dotyczy to głównie wielkich owalnych jader, jest podtrzymywany przez karyofor. Orzęski zaliczane do lletcrolrtehida mogą być zarówno gatunkami wo!noży>ącyrai. zasiedlającymi różne rodzaje wód. Jak i komcnsalami lub pasożytami różnych zwierząt. Jest to grupa bardzo różnorodna, o czym może świadczyć wyróżnienie w jej obrębie aż pięciu podrzędów, z których pewno mogą ulec dalszemu podziałowi.

V- /

I. I* •driad: llrCrroIrifhlna

Orzęsiente somatyczne tych orzęsków jest dobrze rozwinięte, a kinety biegną najczęściej prosto od przedniego do tylnego bieguna cliła Spirala odoralnych mcmbranelli znajduje się albo w pobliżu przedniego wierzchołka (ryc. 74A), albo biegnie wzdłuż Jednego boku ciała.

Należą tu liczne gatunki wolnożyjącc. szereg z nich może tworzyć cysty.

Orzęski w rodzaju Blepłiannr.s występują zarówno w wodach >!od-kich. Jak i w morzu. Są wydłużone, lekko spłaszczone, ich cytostom znajduje się w połowie długości ciała, dokąd prowadzi pasmo mcmbranelli U. japonfeutn — o długości 1 mm jest często hodowana w laboratoriach jako obiekt doświadczalny.

Orzęski z pokrewnego rodzaju Spirostomum są jeszcze bardzie) wydłużone. a szeroko znany i hodowany gatunek ambipuuna osiąga długość do 3 mm. odżywia się on bakteriami i drobnymi wKżowcaml.

Orzęski z rodzaju Ałctopu mają nieco skręcone rzędy rzęsek w swej przedniej części. Występują w środowisku beztlenowym, odżywiając się różnymi bakteriami siarkowymi.

Koc!za) Srentor należy do najbardziej znanych. Te duże (do 2 mm dlu-gołci) orzęski można spotkać osiadłe na wielu podwodnych przedmiotach, a m. in. na muszlach mięczaków. Niektóre gatunki żyją w aymbiozre z glonami, przez co są pięknie ubarwione, np. i', cocrtifem i 5. polywrorpłiuł.

229