Scan0020

10

4. Alkaloidy barwinka różowatego (inne nazwy: barwinek różowy albo różyczkowaty) Mechanizm działania: mają właściwości antymitotyczne. Leki cytostatyczne z tej grupy wiążą się nieodwracalnie z tubuliną (białko strukturalne budujące mikrotubule) tworząc z nią parakrystaliczne agregaty. Prowadzi to do niedoboru tego białka w komórce, a więc dochodzi do zmniejszenia jego polimeryzacji i w efekcie do upośledzenia powstawania mikrotubul, które to tworzą wrzeciono kariokinetyczne. W związku z tym dochodzi do zniekształcenia wrzeciona kariokinetycznego, co w konsekwencji powoduje zahamowanie podziału komórki na etapie metafazy - są to więc leki swoiste dla fazy M.

9

•    Winblastyna (Vinblastin, Velbe), 2,0-0,75 mg/nf i.v. co 7 dni -wskazania: chłoniak, białaczka, rak gruczołu mlekowego i jąder. Może oddziaływać neurotoksycznie.

__    9

•    Winkrystyna (Oncovin, Yincristin), 0,5-0,75 mg/m' i.v. co 7 dni -wskazania: chłoniak, białaczka, guz weneryczny. Może wywoływać neuropatię obwodową i autonomiczną.

•    Windezyna (Eldisine) (półsyntetyczna pochodna)

5. Taksoidy

Mechanizm działania: Wykazują działanie antymitotyczne, gdyż uniemożliwiają rozdział wrzeciona kariokinetycznego. Polega to na zahamowaniu depolimeryzacji mikrotubul, co uniemożliwia prawidłowe rozdzielenie chromatyd siostrzanych i wędrówkę chromosomów siostrzanych podczas podziału komórki. Komórka zatrzymana wówczas zostaje w fazie M cyklu komórkowego, co z kolei skutkuje wprowadzeniem jej na szlak apoptotyczny. Taksoidy są swoiste dla fazy M.

•    Paklitaksel (Taksol) (lek wyizolowany z koty cisa krótkolistnego)

•    Docestaksel (Taxotere)

Leki te stosowane są m.in. w terapii raka: jajnika, gruczołu mlekowego, jądra oraz niedrobnokomórkowego raka płuc.

Typowym działaniem niepożądanym jest neurotoksyczność najczęściej o charakterze obwodowej neuropatii czuciowej, która jest związana z mechanizmem działania tych leków (komórki nerwowe zawierają dużą ilość mikrotubul).

Obecnie leki te produkowane są metodami inżynierii genetycznej lub z użyciem hodowli korzeni transformowanych oraz igieł cisa wytwarzające prekursory paklitakselu oraz docetakselu.

T.M.