SDC10989

SDC10989



,u»dni..wy i    '''7 P‘-' n*mu

,    > M««m ’ ,nie odróżnić w *d«m. |>»dm..,t „,| tl

-tfSSS&pSfJ * - *..........** —

Soicnu bliWf*°- I’°r-

w kiórtj A °    Tubit. <v»« 'P- f; ,y„a. o/«a również r«a„,ni|li

— *"* <£ * pod ^'^T o cUce zdaniowym mieć form, c; ,g

tX JU„, w funkcp A    .    .    .

Zogr. .Mc A, j/. *••«%» v

», ft/A;/* tym It dbiteri.

4) Coli cc t i v u m w funkcji S pi Wskazać tu można na oso bl iw muny, jiką jest zzstąpicnic formy S pl. m. kamene, kor en r przez formę \ SJ, * Uttowników zbiorowych kamenie (kamenije), korenhje (korenije), por. w zwiazJ* z tym $tpol. formę rzeczowniki zbiorowego HicieN sg. n. i npol. formę U i de U

S pi m. (liczba mnoga do liii).


~ r;i“ sss- -/jrrJTJs: sr <**2§RS ;&«.*s« .........“*■

U, m*> >y" tf

} 12. Palataliaacja spółgłosek tylnojęzykowych

a. Uwagi w»iępne

Spółgłoski tylnojęzykowe k, g, y w położeniu przed samogłoskami przednimi, a czasem tak/c po niektórych samogłoskach przednich, ulegały zmiękczeniu, czyli tzw. palataiizacji, a następnie przesunięciu artykulacyjnemu ku przodowi języka.

W wyniku tych procesów w różnych okresach języka p»., a więc jeszcze przed powstaniem języka scs., powstały spółgłoski /, i, !, c, ę j z, t — oboczne do k, g, y, wzbo-gacaj^ce tym samym słowiański system fonologiczny. Jest to jedna z najważniejszych zmian językowych, a przesiedzenie jej na przykładach języka scs., odbijającego wiernie ‘tan najdawniejszy, pozwala na głębsze zrozumienie i wyjaśnienie podobnych pro- ' te*»w w języku polskim, rosyjskim i w innych językach słowiańskich. W związku z paiataJtzacją spółgłosek tylnojęzykowych powstały liczne szeregi ałtcrnacji (obocz-w cząukach wyrazowych. Zmiany palatali/acyjnc w dużym stopniu odbiły się na systemie fleksyjnym, tj. w deklinacji i koniugacji.

takie aŁ 3>n'*,T * tn\ Proccty p»l*talittcji spółgłosek tylnojęzykowych. Określenia zachodź*^ * łr7'cc“ P^talizacja odpowiadają chronologii względnej

można umownie nrzvia/ * n°**Zych ^ram»*yki porównawczej i historycznej ' *rmych zmian ścL z    1 P0"11*^ Penalizacji

1 Ni Manaafc ,K o w funkri, A w

rłrCXOWTuk//W °*o^frwych. • natlępnic wtayttkich Ły-

Palatalizacja I, tj. zmiana k, g, y w i, i, i pod wpływem następujących tarno-głosek przednich, dokonywała się prawdopodobnie na przebrnie aurcj i nowej ery. a zakończyła się najpóźniej w II lub III wieku n.c. W okresie między lali pałała-lizacją zaszła ważna zmiana w systemie fonologicznyrn, mianowicie tzw mono-ftongizacja dyftongów ni, ai% z których powitały nowe samogłoski przednie f, i, określane jako r, (jat drugie) oraz (i drugie) w odróżnieniu od starszych f, i, tzw. pochodzącego z r oraz i, z i lub dyftongu ei, który juz wcześniej uległ mnnofton-gizacji. Wkrótce po powstaniu nowych samogłosek tu it nastąpiła palatalizacja Ił, czyli zmiana k, g,    -, t \ i w położeniu przed tymi samogłoskami prawdo

podobnie w okresie od IV do VI w. n.c. Zaraz potem lub może nawet równocześnie, najpóźniej do końca VII wieku, dokonała się palatalizacja III, tj. przejście k, g, y w 5 H *• *’ ' 2 3 Pod wpływem poprzedzających samogłosek przednich i, *, ę». Poszczególne palatalizacje omówimy kolejno niżej.

b. Palatalizacja I: A > /, | > I, j > I

Spółgłoski k, g, y w położeniu przed samogłoskami szeregu przedniego przechodziły najpierw w k\ g\ ■/, a następnie w i, i, / (w ścisłej pisowni fonetycznej: f, ż, i). Palatalizacja 1 jest palatalizacją wsteczną (regresywną). tzn. że amogłoska przednia działa wstecz na spółgłoskę poprzedzającą, wywołując jej miękkość, co j« t związane z ruchem języka ku podniebieniu twardemu (por. § 7), np.:

r\

k ł e > k' t e > i i e, g+e > g'e > i - e% %e > •£ t ^ \ e

Schematycznie prawo palatalizacji I możemy przedstawić następująco:

7    /«. 'i,    i, i+f. *i, ii, t, 6

l aki sam wynik palatalizacji powstawał, kiedy spółgłoski k, g, y znalazły się bezpośrednio przed j ( - /) i sonantami miękkimi: f, fł. Zatem rozszerzone prawo palatalizacji I można zapisać w formie następującego wzoru:

g* x+** (\. »i. ę. *. /. h    * i*»». ę. *. r. [

Należy dodać, że głoska y po spalatalizowaniu spółgłosek zanikała (zob. § ló, b).

Dla ilustracji omówionych wyżej zmian przytoczymy wybrane przykłady na podstawie języka scs. i rekonstrukcji stanu ps. W wielu wypadkach, zwłaszcza w formach deklinacji i koniugacji obocznic do nowszych spółgłosek ć, i, f występują k, g% % -oczywiście w pozycji przed samogłoską szeregu tylnego. W innych przykładach i, i, ! występują stale, gdyż znajdują się wyłącznic w pozycji przed samogłoskami szeregu przedniego, jotą lub sonantami miękkimi.

47

1

A kogo,mk* PY">'«eo A./C (*ob. s U, . 2).

2

Chronoiogizarjj palatali/«<ji według 7. Stieber* (por. /atyt gramatyki porAumanceat) jfmyhim iloutańikifh, car. I. W»m/jvu 1969. t. 66 - 74) jest następująca 1 palatalizacja przypada na wiek III i IV,

3

— po wieku VI, III — na pociotek wieku VIII,

1 Jeśli się pr/>jmie istnienie w języku pt. do VII w. grup Ir, I/, tir, Ol (por. 7,. Stieber, op. cit. •• 3J, 66 - 67) zamiast sonantów f, (, /, to wówczas palataltzację I spółgłosek tylno)ęzykowych trzeba objaśnić działaniem i w grupach Ir, 1/ (por. też $ 32, a, 12).


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
DSCN4461 (2) Odra - obraz kliniczny Okres wysypkowy (3-5 dni) Wy syka grabo-plamisto-grudkowa Nie sw
IImw ł>»«nJM WH M»u »M
* ■■i .1 IS 1 jfl p’ »* • g/Ęl ~M 1 m I łi‘1
P1190216 (2) Z AO Ali A A    KHAKI MA I
Zdjęcie0223 <6p    * C OOO «•***■** •p* . AiCJ+M *3 -M±**»*
„I, ŚWIĘTO NAUK ŚCISŁYCH !!! DNI ANTONIEGO HOBORSKIEGOILATA QD ■M ÓZCZIEÓCIIIE- KONCERT
tu* •u jOCta    W* ~ ft Hmm *i ar*v «M IMdtorM Acreon i0«at down to V« ni i* dv%
AK001078 **łn>s»    w i »łjt itAioo łnHnmynttnow* A* MłUCttK (M^hMMWg arti mu t,
md1 1 -jssstisa .J —^ f Wt>VTSXO ftfuMw* -ywr a»r>wy ^p™"*** w <*oM0M*acłt
Full-Body Stretching Routine Diwdfefli U~ v-l" « Vrf» »!*<««»» In    »p »v
Obraz (6)(1) twardo zasnął, że nawet mu się nic nie śniło, i inne noce, i dni własnego życia miał z
DSC08979 pręcc^u CfaUu&wy** •~P* yAAM*) - cVt>y&^ +npWta MaMcIuAW ^0^
DSC08979 pręcc^u CfaUu&wy** •~P* yAAM*) - cVt>y&^ +npWta MaMcIuAW ^0^
IMG 1303012730 ■ * MP nj>iin<mm> A^»qfAzj<
P1100868 tfdK wY • *> " -*/ •    ,
Przez następnych kilka dni mamusia pozwoliła mu zostać w domu i wzięła urlop, żeby z nim być. Urlop

więcej podobnych podstron