Osady ściekowe, które powstają przez oddzielenie zawiesin od ścieków w osadniki wstępnym oraz osad nadmierny muszą być poddane dodatkowej przeróbce, która ma na celu ich odwodnienie, zmineralizowanie materii organicznej oraz likwidację form patogennych.
Osady ściekowe zawierają pochodzące ze ścieków ogromne ilości bakterii, wirusów, grzybów, pierwotniaków, a także jaj pasożytów jelitowych. Wśród wymienionych organizmów występują gatunki chorobotwórcze, których liczba maleje w procesach przeróbki osadów. Jednak stosowane powszechnie w oczyszczalniach ścieków metody przeróbki osadów nie gwarantują unieszkodliwienie jaj pasożytów i obniżenie liczby bakterii chorobotwórczych w wystarczającym stopniu. Organizmy te mogą być zniszczone metodami fizycznymi łub chemicznymi.
Jednym ze sposobów gospodarczego wykorzystania osadów ściekowych jest ich wykorzystanie w rolnictwie i do rekultywacji gruntów na potrzeby rolnicze. Warunki jakie powinny spełniać osady przeznaczone do powyższych celów określa, obowiązujące w Polsce od 1 sierpnia 2002 roku Rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie komunalnych osadów ściekowych. Według tego Rozporządzenia ocena sanitarnohigieniczna osadów ściekowych opiera się na określeniu obecności bakterii z rodzaju Salmonella w 100 g osadu oraz liczby żywych jaj pasożytów jelitowych Ascaris sp., Trichuris sp., Toxocara sp. w kg suchej masy osadów ściekowych.
Zgodnie z obowiązującymi przepisami komunalne osady ściekowe mogą być stosowane w rolnictwie i do rekultywacji gruntów na cele rolne, jeżeli nie wyizolowano bakterii z rodzaju Salmonella w 100 g osadu. Natomiast łączna liczba żywych jaj pasożytów jelitowych Ascaris sp., Trichuris sp., Toxocara sp. w przypadku osadów stosowanych w rolnictwie ma wynosić 0. Jeżeli komunalne osady ściekowe są stosowane:
• do rekultywacji terenów,
• do dostosowania gruntów do określonych potrzeb wynikających z planów gospodarki odpadami, planów zagospodarowania przestrzennego lub decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu,
• do uprawy roślin przeznaczonych do produkcji kompostu,
• do uprawy roślin nieprzeznaczonych do spożycia i do produkcji pasz łączna liczba żywych jaj pasożytów jelitowych Ascaris sp., Trichuris sp., Toxocara sp. ma być nie większa niż 300.
Badania komunalnych osadów ściekowych przeprowadza się z częstotliwością zalezną od obciążenia oczyszczalni, wyra2onego liczbą równoważnych mieszkańców (LRM):
• raz na 6 miesięcy - przy LRM do 10.000,
• raz na 4 miesięcy - przy LRM powyżej 10.000 do 100.000,
• raz na 2 miesięcy - przy LRM ponad 100.000.
Badania gruntów, na których komunalne osady ściekowe są stosowane w rolnictwie, wykonuje się raz na rok, a pozostałych gruntów raz na 3 lat.
38