skanowanie0013 4

ciyiematy grup tak, aby ich podstawowa praca (szczególnie dawanie i otrzymywanie informacji zwrotnych) mogła rozpocząć się i przynieść efekty tak szybko, jak to tylko możliwe.    i

Pamiętając o tych ramach pracy, przyjrzyjmy się, jakim wymaganiom muszą często sprostać terapeuci grupowi podczas wykonywania swego zawodu.

Trudni pacjenci

Pierwsza część tego rozdziału będzie poświęcona różnym trudnym pacjentom, którzy często są pewnego rodzaju testem dla terapeutów grupowych. Chociaż jest to nie do końca wyczerpujący opis typów pacjentów, powinien on dać czytelnikowi pojęcie o rozmaitych wyzwaniach, wobec których muszą stanąć grupy i terapeuci grupowi.

Milczący (wycofany) pacjent

Kiedy w grupie jest wycofany pacjent, wtedy terapeuta ma dylemat, kiedy i jak należy ujawnić ten fakt. Jak dużo czasu powinna taka osoba otrzymać, aby „odzyskać swój glos”. Co będzie początkiem aktywnego udziału w dyskusji grupowej? Czy jest to po prostu tylko sprawa pacjenta, że nie czuje się wystarczająco komfortowo, aby uczestniczyć w rozmowie, czy też należy przyjąć inne wyjaśnienie: na przykład że takie zachowanie pacjenta jest sposobem na zwrócenie na siebie uwagi? Jeśli ma dojść do wyjaśnienia tego zachowania, to czy powinien zrobić to sam terapeuta, czy też lepiej próbować ułatwić grupie podjęcie tego zadania?

Poniższy opis przedstawia prototypowy scenariusz dotyczący milczącego pacjenta:

Isabel, 43-letnia niezamężna kobieta, prezentowała od samego początku swój ambiwalentny stosunek do terapii grupowej: jej terapeuta indywidualny sądził, że będzie to dobry pomysł, a ona zdecydowała, iż chce spróbować, chociaż nie była do końca przekonana, że to jest coś, czego chce i potrzebuje. Chociaż była całkowicie interpersonalnie wyizolowana, twierdziła, że pogodziła się z byciem samą i że z wielu względów woli to niż angażowanie się w relacje z innymi, co w przeszłości zawsze przynosiło tylko ból i rozczarowanie.

Nie było zaskoczeniem, że Isabel wypowiedziała zaledwie parę słów w czasie pierwszych dwóch tygodni w grupie. Zapytana, dlaczego znalazła się w niej, odpowiedziała wymijająco o intencjach swojego terapeuty i nikt jej za mocno nie naciskał na udzielenie bardziej precyzyjnej odpowiedzi. Kilka jej komentarzy było dość płytkimi przemyśleniami i spostrzeżeniami na temat innych, pozbawionymi jakiejkolwiek osobistej treści.

Terapeuta podjął decyzję o omówieniu tej kwestii dość wcześnie (najpóźniej w czasie trzeciej sesji) i postanowił powracać do tego tematu na różne sposoby oraz w różnych momentach. Praca z takim pacjentem wymaga wytrwałości i elastyczności. Zazwyczaj nie jest to kwestia jednorazowego zbadania mi. czenia pacjenta i przez to rozwiązania problemu.

Terapeuta początkowo wykorzystał trzy podejścia.

1. Poprosił Isabel o rozmową na temat tego, jak przeżywa swój udzia w grupie i co myśli o ujawnianiu różnych spraw dotyczących jej samej. Wazx\ jest, aby zauważyć, że terapeuta nie prosił jej bezpośrednio o opowiadanie o sę bie, dopóki pacjentka sama nie była gotowa tego zrobić. Nigdy też nie zaprz: czał, że decyzja o mówieniu o sobie należy tylko do niej. Ale ponieważ terapeu\ drążył ten temat, w końcu stał się on tematem wszystkich w grupie, tylko jedn Isabel borykała się z nim wewnętrznie.

2.    Terapeuta od czasu do czasu pyta! innych, jakie myśli i uczucia tow.\ rzyszą im w związku z Isabel. To podejście może być korzystne dopóty, dopół terapeuta nie będzie zdawał się „wkopywć” danego pacjenta w zadawane pyta nia. Może to jednak działać mobilizująco, kiedy terapeuta wysłuchuje rozmai tych relacji o uczuciach wypowiadanych przez innych na różnych etapach prac grupy, gdy milczenie/wycofanie pacjentki trwa dalej.

3.    Terapeuta powiedział o swoich uczuciach związanych z dalszym zma ganiem się z tym, jak pracować z Isabel skuteczniej. Istnieją pewne granie odkrywania się terapeuty. Na przykład gdy terapeuta czuje wściekłość, jes zdesperowany lub stracił nadzieję co do relacji z danym pacjentem, prawdopo dobnie najlepiej, aby jednak krył te uczucia dopóty, dopóki istnieje nadzieja m znalezienie sposobu efektywnej pracy z tym pacjentem (i może nawet wtedy gdy ktoś sam się poddaje). Jednakże aby opisać czyjeś poszukiwania sposobi zaangażowania takiego pacjenta, należy mówić głośno o tym, co dzieje si( w grupie i o czym wie każdy z jej uczestników. Takie interwencje służą jakc model tego, w jaki sposób wszyscy członkowie grupy mogą pracować nad swoimi relacjami z innymi i terapeutą oraz jak mogliby pomóc milczącym pacjentom dowiedzieć się o reakcjach, jakie wywołują w innych osobach.

Oczywiście żadna z tych strategii nie gwarantuje sukcesu w pracy z tego rodzaju trudnym pacjentem. Sugerują one jednak, że terapeuta dysponuje różnymi narzędziami do podjęcia próby leczenia takich pacjentów bez porażki.

Dominujący pacjent

Pacjent, który' zdominował dyskusje grupy, staje się trudnym zadaniem dla terapeuty. Monopolizacja wypowiedzi jest często uważana za zjawisko zapoczątkowane już we wczesnym etapie życia grupy. Jego powodem jest to, że tendencja do monopolizacji wiąże się ze szczególną osobowością (lub charakterem) i skoro dany charakter jest względnie stały, tendencja ta zazwyczaj ujawnia się dość wcześnie. Taki sposób zachowania na ogól jest uporczywy i pozostaje problemem przez wszystkie fazy rozwoju grupy.