skanowanie0032 2

A.    Dostarczanie informacji, wyjaśnień. W cdii przygotowania pacjentów do efektywnego udziału w grupie psychoterapeuta wyjaśnia podczas sesji indywidualnej w popularny sposób dynamikę zaburzeń nerwicowych. Może także zalecić przeczytanie lektury broszury, powielonego tekstu (Kratochvil 1981). Drugim istotnym wilkiem jest wyjaśnianie w prosty sposób zasad i dynamiki funkcjonowania grupy terapeutycznej. Yalom (1975) jest zwolennikiem kilku spotkań z pacjentem przed wleczeniem go do grupy, w celu ukonstytuowania z nim kontaktu. Jędrni sesję indywidualna poświęca poznawczemu przygotowaniu kandydata do grupy. Przedstawia interpersonalna koncepcję ludzkich zachowań i powstawania objawów nerwicowych. Następnie wyjaśnia, że grupa terapeutyczna, będąc swoistym mikrokosmosem społecznym, stwarza szczególnie dobrą okazję do badania relacji z innymi ludźmi i uzyskiwania nowych informacji o sobie. Zaleca pacjentom otwarte i bezpośrednie ujawnianie uczuć oraz stosunku do innych uczestników grupy i terapeuty. Zachęca ich także do ujawniania spraw i problemów, o których dotychczas nikomu nie mówili, kiedy w grupie powstanie klimat zaufania. Uprzedza o możliwości pojawienia się trudnych do tolerowania emocji, rozczarowania wobec psychoterapeuty, chęci rezygnacji z terapii. Podaje również krótki opis dynamiki funkcjonowania grupy.

Proces przygotowania spełnia następujące funkcje. Terapeuta klaryfikuje nierealistyczne oczekiwania i obawy pacjentów, przewiduje trudne sytuacje w grupie, a tym samym osłabia je, daje wsparcie i dostarcza pewną strukturę poznawczą, która ułatwia pacjentom efektywniejsze uczestnictwo.

B.    Demonstrowanie nagrań wideo z sesji terapeutycznych. Kandydaci do grupy psychoterapeutycznej oglądając nagrania autentycznych sesji terapeutycznych, mają okazję zobaczyć, jak przebiegają niektóre zjawiska w grupie, jakie rozwiązania bywają stosowane. Głównym celem takich demonstracji jest zaprezentowanie przyszłym uczestnikom grupy terapeutycznej pożądanego modelu uczestnictwa, np. stopnia otwartości w kontakcie, możliwej do uzyskania pomocy ze strony członków grupy.

Podobną funkcję może pełnić udział w roli obserwatora w sesji terapeutycznej już istniejącej grupy (Kratoclwil 1981). Rozwiązanie takie ma jednak znaczne ograniczenia. Włączanie nowej osoby na statusie obserwatora może modyfikować przebieg interakcji w grupie, a także stymulować opór pacjentów.

Kratoclwil (1981) opisuje również inny sposób przybliżania kandydatom interakcji w grupie terapeutycznej, z powodzeniem stosowany w Czechosłowacji. Jest to utworzenie wspólnej grupy dla osób, które przeszły terapię oraz tych, które są kandydatami. Dla osób, które ukończyły leczenie, spotkania takie służyły utrwaleniu efektów terapii. Byli pacjenci w naturalny sposób modelowali otwarte wypowiadanie się na temat osobistych problemów i dosyć łatwo pobudzali do aktywności „nowicjuszy”.

C.    Udział w grupie przygotowawczej dla kandydatów. Grupy takie są krótkoterminowe. Kandydat uczestniczy w kilku sesjach. Mają one najczęściej charakter wstępnej prezentacji problemów. Służą głównie uaktywnieniu pacjentów i ułatwieniu im wejścia w interakcje z innymi, wyrażania uczuć i poglądów, słuchania innych, udzielania informacji zwrotnych. Mogą także obniżać obawę przed udziałem w grupie. Pośrednio prezentują możliwe sposoby pracy w przyszłej grupie terapeutycznej. Rozwiązania takie są stosowane zwykle wobec kandydatów, którzy mają wejść do grupy otwartej już prowadzonej w systemie stacjonarnym.

Zalety grup wstępnych prowadzonych w Ośrodku Leczenia Nerwic w Raszto-wie zostały opisane przez Malewskiego i Tworską (1973). W ośrodku tym grupy przygotowawcze pełniły także funkcję diagnostyczną. Postawa terapeuty opisywana była jako bardziej aktywna, dyrektywna i zachęcająca niż w grupach innego typu.

2.5. KONTRAKT GRUPOWY

Umowa między pacjentem a terapeutą kierującym do grupy powinna zawierać uzasadnienie, dlaczego proponowana jest terapia.grupowa, określać częstotliwość spotkań, czas trwania jednej sesji, przewidywany czas trwania grupy — w przypadku otwierania grupy ambulatoryjnej. Kontrakt powinien być zawierany z każdą osobą indywidualnie. Jeżeli pacjent przyjmowany jest do ośrodka prowadzącego terapię stacjonarną, gdzie psychoterapia grupowa jest jednym z elementów całego systemu oddziaływań, kontrakt z pojedynczą osobą powinien dotyczyć każdej z tych form pracy.

Niezależnie od umów indywidualnych zalecane jest zawieranie kontraktu z całą grupą (Palmer 1980). Poniżej omówione zostaną takie elementy umowy pomiędzy terapeutą i członkami grupy, które można uznać za względnie stałe, niezależnie od orientacji psychoterapeutycznej.

A.    Czas i miejsce. Chociaż poszczególni członkowie grupy zostali uprzedzeni podczas sesji indywidualnych o tym, gdzie będą odbywały się sesje, kiedy, z jaką częstotliwością, jak długo będzie trwała jedna sesja oraz ile spotkań przewiduje się, te detale powinny zostać przedyskutowane z całą grupą. Warunki wyżej wymienione powinny być możliwe do zaakceptowania przez wszystkich jej uczestników. Ustalenie liczby spotkań grupowych na pierwszej sesji może być trudne. Często grupy pracują bez określania czasu trwania psychoterapii. Niemniej, wiele grup pracuje intensywniej, kiedy z góry określona jest liczba sesji. Umowa co do liczby sesji może być także zawarta w następujący sposób: „Spotykamy się co tydzień przez najbliższe 6 miesięcy. Po tym czasie sprawdzimy, czy chcemy pracować dalej, a jeśli lak, to jak długo”.

B.    Cele grupy. Ogólne cele pracy grupy mogą być przedmiotem dyskusji na pierwszym spotkaniu wszystkich członków. Na początku nie muszą być one precyzyjnie formułowane. Dyskusja nad wspólnymi celami pobudza interakcje pomiędzy uczestnikami, a ponadto staję się częścią samego procesu leczenia. Cele werbalizowane przez grupę mogą być w toku terapii zmieniane i precyzyjniej formułowane.

C.    Frekwencja. Regularność uczestnictwa w psychoterapii ambulatoryjnej jest istotnym warunkiem korzystnego rozwoju grupy, jak również efektywności