skanuj0045 4

Kwas octowy (jako słaby kwas) powoduje wiązanie jonów C2O4² z wytworzeniem HC2O4*:

CH3COOH + C2O4²' ^ CH3COO +HC2O4"

Mocne kwasy zdolne są także do protonowania jonów HC2O4’; powstaje wówczas kwas szczawiowy:

Hr + HC₂0₄' 2 H₂C₂0₄

W szeregu: CaC^, SrC?Qj. BaC%0₄ wzrasta zarówno rozpuszczalność szczawianów w kwasie octowym, jak i w wodzie. Stężenia ich roztworów nasyconych wynoszą odpowiednio: 510*\ 210'⁴ i 410⁴ mol/dm\

Triadą soli o znacznie zróżnicowanej rozpuszczalności są siarczany.

W przeciwieństwie do szczawianów, rozpuszczalność siarczanów wyraźnie maleje w szeregu: CaS0₄ (około 5 10³ mol/dm³), przez SrS0₄ (- 5 10'⁴ M), aż do BaS0₄ (~ 1'10"⁵ M).

Gdy do nasyconego klarownego roztworu CaS0₄ dodamy jonów C₂0₄² (np. w postaci roztworu (NH₄)₂C₂04), pojawi się biały osad CaC?Oi:

Ca²* + C₂0₄²” 2 CaCoOi

Reakcja ta jest potwierdzeniem znacznej rozpuszczalności CaS0₄ (w porównaniu z CaC₂0₄). Stężenie jonów Ca²* w nasyconym roztworze CaS0₄ (czyli w tak zwanej wodzie gipsowej) jest na tyle duże, że wprowadzone jony C2O4²' wytrącają dość trudno rozpuszczalny osad CaC?Q₄.

Zachowanie się jonów Ba²’, pod wpływem rozpuszczalnych siarczanów lub roztworów H₂S0₄, jest wyraźnie odmienne. Nawet z rozcieńczonych roztworów soli barowych wytrąca się biały drobnokrystaliczny osad BaSOi.

Jest on praktycznie nierozpuszczalny w żadnym z powszechnie stosowanych odczynników. Ewentualne przeprowadzenie do roztworu jonów Ba²* /wiązanych w poslaci BąSO«, jest zabiegiem praco- i czasochłonnym. Przez długotrwałe gotowanie z kilkoma kolejnymi porcjami nasyconego roztworu Na2C03, następuje powolna wymiana jonów S0₄² na CO3²’. Efektem jest przejście BaSQ₄ w łatwy do rozpuszczenia BaCCh. Warunkiem powodzenia tej operacji, jest usuwanie uwalnianych jonów S0₄² wraz z kolejnymi porcjami NaiCOj. Zachodzącą reakcję możemy zapisać:

T

BaSOj + COx²' 2 BaCCh S0₄²'

biały nasyć. Na^COj    biały

Reakcję tę można przeprowadzić także na drodze „suchej”:

BaSOa powoli stapiamy z dużym nadmiarem mieszaniny Na₂COj + K2CO3.

Do ostudzonego stopu dodajemy nieco wody, aby usunąć rozpuszczalne węglany i siarczany. Nierozpuszczalna w wodzie pozostałość to BaCOi.

Zwróćmy teraz uwagę na siarczan o rozpuszczalności mniejszej od CaS0₄, ale większej od BaSQ₄. Do nasyconego klarownego roztworu CaS0₄ dodajemy roztworu zawierającego jony Sr²’ i Ca²⁺. Obserwujemy powolne, trwające czasem nawet kilkanaście minut, mętnienie i wytrącanie się białego osadu SrSOj. W tym przypadku wodę gipsową traktujemy jako źródło jonów SO«^J":

Sr^ + SO.,²' 2 SrSOj

roztwór nasycony biały CaSO«

Stężenie jonów S0₄² w wodzie gipsowej (około 5 10'³M) jest wystarczające do wytrącenia osadu SrS0₄ w typowym zakresie stężeń kationu (I0‘ M < fSr²' J < 10 ‘M). Weźmy dla przykładu, równe objętości wody gipsowej i roztworu soli Sr²' o stężeniu 2 10'²M. Po zmieszaniu roztworów, stężenia jonów wynoszą:

89