skanuj0045 (7)

Kwas octowy (jako słaby kwas) powoduje wiązanie jonów CNO,,² z wytworzeniem HC₂0₄ :

CHjCOOH + C₂0₄²" 2 CH₃COO~ + HC₂0.r

Mocne kwasy zdolne są także do protonowania jonów HC₂0₄~; powstaje wówczas kwas szczawiowy:

H* + HC₂CV - H₂C₂0₄

W szeregu: CaCrOd. SrC₂0₄, BaC->0₄ wzrasta zarówno rozpuszczalność szczawianów w kwasie octowym, jak i w wodzie. Stężenia ich roztworów nasyconych wynoszą odpowiednio:    5'10‘⁵,    2T0'⁴ i 410⁴ mol/dm³.

Triadą soli o znacznie zróżnicowanej rozpuszczalności są siarczany.

W przeciwieństwie do szczawianów, rozpuszczalność siarczanów wyraźnie maleje w szeregu: CaS0₄ (około 510'³ mol/dm³), przez SrS0₄ (« 510'⁴ M), aż do BaSO₄(=lT0⁵ M).

Gdy do nasyconego klarownego roztworu CaS0₄ dodamy jonów C₂0₄²~ (np. w postaci roztworu (NH₄)₂C₂0₄), pojawi się biały osad CaCrCh:

Ca²* + C₂0₄²~ £ CaCoOd

Reakcja ta jest potwierdzeniem znacznej rozpuszczalności CaS0₄ (w porównaniu z CaC₂0₄). Stężenie jonów Ca²* w nasyconym roztworze CaS0₄ (czyli w tak zwanej wodzie gipsowej) jest na tyle duże, że wprowadzone jony C₂0₄^2- wytrącają dość trudno rozpuszczalny osad CaC₂0₄.

Zachowanie się jonów Ba²*, pod wpływem rozpuszczalnych siarczanów lub roztworów H₂S0₄₎ jest wyraźnie odmienne. Nawet z rozcieńczonych roztworów soli barowych wytrąca się biały drobnokrystaliczny osad BaSO.i.

Jest on praktycznie nierozpuszczalny w żadnym z powszechnie stosowanych odczynników. Ewentualne przeprowadzenie do roztworu jonów Ba²* związanych w postaci BaS0₄, jest zabiegiem praco- i czasochłonnym. Przez długotrwałe gotowanie z kilkoma kolejnymi porcjami nasyconego roztworu NaoCO.i, następuje powolna wymiana jonów S0₄^2- na COj² . Efektem jest przejście BaSOi w łatwy do rozpuszczenia BaCO>. Warunkiem powodzenia tej operacji, jest usuwanie uwalnianych jonów S0₄² wraz z kolejnymi porcjami Na2COj. Zachodzącą reakcję możemy zapisać:

T

BaS0₄ + COj²’ żt BaCO, + S0₄²'

biały nasyc.Na₂COj biały

Reakcję tę można przeprowadzić także na drodze „suchej”:

BąSOt powoli stapiamy z dużym nadmiarem mieszaniny Na₂C03 + K2CO3.

Do ostudzonego stopu dodajemy nieco wody, aby usunąć rozpuszczalne węglany i siarczany. Nierozpuszczalna w wodzie pozostałość to BaCOi.

Zwróćmy teraz uwagę na siarczan o rozpuszczalności mniejszej od CaS0₄, ale większej od BaS0₄. Do nasyconego klarownego roztworu CaS0₄ dodajemy roztworu zawierającego jony Sr²' i Ca²”. Obserwujemy powolne, trwające czasem nawet kilkanaście minut, mętnienie i wytrącanie się białego osadu SrSOj. W tym przypadku wodę gipsową traktujemy jako źródło jonów S0₄²':

Sr²⁺ + S0₄²" £ SrSO..

roztwór nasycony biały CaS0₄

Stężenie jonów S0₄² w wodzie gipsowej (około 510'³M) jest wystarczające do wytrącenia osadu SrSOj w typowym zakresie stężeń kationu (10'²M < [Sr²’] < 10''M). Weźmy dla przykładu, równe objętości wody gipsowej i roztworu soli Sr²' o stężeniu 2 10'²M. Po zmieszaniu roztworów, stężenia jonów wynoszą:

89