skanuj0059

60 Rozdział 5.

Do metod statycznych rzadziej stosowanych należy pomiar twardości warstwy wierzchniej metodą zarysowania powierzchni badanej stożkiem diamentowym o kącie wierzchołkowym 90°, ze stałą siłą nacisku F = 0,4905 N (50 G). Kryterium określenia twardości w tej metodzie jest szerokość rysy zmierzonej za pomocą mikroskopu.

5.2. Próba twardości metali metodą Brinella

Pomiar twardości metodą Brinella polega na wtłaczaniu kulki stalowej lub z węglika spiekanego, średnicy D, w badany materiał, siłą statyczną F o kierunku prostopadłym do powierzchni badanej. Warunki próby określa norma PN-91/H-043350. Wgłębnik kulkowy przedstawia rys. 5.1.

. Rys. 5.1. Wgłębnik kulkowy

Próbę wykonuje się na specjalnej prasie hydraulicznej z napędem ręcznym, zwanej prasą Brinella, pokazanej na rys. 5.2.

Wgłębnik wciskany siłąF pozostawia w materiale trwały odcisk średnicy d. Twardością według Brinella jest stosunek siły F do pola powierzchni odcisku S, jaki wgłębnik pozostawił w materiale. Schemat pomiaru przedstawia rys. 5.3. Pole powierzchni odcisku oblicza się ze wzoru:

S =    -Vd² -d² j [mm²],

gdzie: D - średnica kulki [mm],

d ^średnica odcisku [mm].