ska10

bcrtańskicgo le mot juste oraz ostatecznego charakteru stówa drukowanego, którego zwolennikami są „gutenbergowscy elegiści”.

Stuart Moulthrop ten nowy sposób pisania - pisania internetowego - określa jako cybertekst. Cybertekst to według Moulthropa „pisanie (a raczej produkcja tekstów medialnych) oparte na mechanizmie sprzężenia zwrotnego i częściowo kontrolowane przez odbiorcę w celu stworzenia tekstu różnorodnego, kombinowanego”¹.

Źródłem tego mnogiego odczytywania tekstów Internetu jest fakt, że „cybertekst jest strukturą załamywania się semantycznej przestrzeni”². Przykładem załamania się przestrzeni cybertekstu są nieprzewidywalne, zdradzieckie konstrukcje cyberprzestrzeni. „Linki, podobnie jak słowa, są pośrednikami znaczenia, ale nie są uczciwymi pośrednikami”³. Za każdym razem są skokiem w ciemność, w niepewność, wybieraniem spośród wielu możliwych portów przeznaczenia - nie gotowym produktem, lecz procesem.

INTERAKTYWNOŚĆ CZY REAKTYWNOŚĆ?

Interaktywność nowych mediów nie jest zjawiskiem bezdyskusyjnym. Wiele mediów według Tanjev Schultz jest reaktywnych - tzn. jedynie reagujących i odpowiadających na konkretne przekazy, a nie prowadzących konwersację. „W dwustronnej, reaktywnej komunikacji jedna strona odpowiada drugiej stronie, lecz komunikacja ta pozostaje reaktywna dopóki późniejsze wiadomości nie będą odnosić się nie tylko do poprzedzających je wiadomości, lecz także do sposobu, w jaki były one reaktywne”⁴. Schultz zwraca uwagę na łańcuchowy charakter komunikacji prawdziwie interaktywnej.

Na istotną rolę interaktywności zwracali uwagę już na początku stulecia Bertolt Brecht i Walter Benjamin - pierwszy, postulując stworzenie w pełni demokratycznego radia, które umożliwiałoby obywatelom komentowanie przekazu i prowadzenie rozmowy, drugi zaś, pracując nad koncepcjami bardziej demokratycznego i interaktywnego wykorzystania mediów masowych.

Tymczasem współczesny Internet, o którym mówi się, iż jest pełną realizacją interaktywności, nie zawsze umożliwia swoim użytkownikom prawdziwą interakcję. Także użytkownicy, przyzwyczajeni do mediów linearnych, częstokroć sami wybierają reaktywne sposoby korzystania z sieci - szczególnie częste w przypadku e-maili, rzadziej spotykane w przypadku internetowego forum czy czatów.

Analizując kontakty między czytelnikami a dziennikarzami „New York Times” oraz między czytelnikami a czytelnikami tej gazety, Tanjev Schultz wprowadził podział na różne stopnie interaktywności tych kontaktów⁵.

	dziennikarz-czytelnik	czytelnik-czytelnik
komunikacja jednostronna	dziennikarskie wiadomości	opublikowane listy / e-maile do redakcji, strony czytelników, obywatele cytowani lub opisywani
komunikacja dwustronna, reaktywna	listy, e-maile, faksy, sondaże	listy i telefony odnoszące się do innych listów i telefonów, posty na forum on-line
komunikacja interaktywna	dyskusje on-line z udziałem dziennikarzy, ciągi e-maili, telefonów, komunikacja twarzą-w-twarz i videokonferencje	spotkania bezpośrednie, dyskusje on-line, czaty, ciągi e-maili zainicjowane na forum

Schultz (na podstawie badań nad funkcjonowaniem komunikacji via e-mail oraz na łamach internetowego forum „New York Times”) zwraca uwagę na fakt, iż współczesne media masowe rzadko w pełni wykorzystują interaktywny potencjał Internetu. Gazety mogłyby według Schultza publikować fragmenty dyskusji z forum na łamach swoich drukowanych wydań, udzielać wspierającej dany pogląd lub zaprzeczającej mu odpowiedzi na forum w imieniu redakcji łub tworzyć artykuły we współpracy z czytelnikami i dzięki dostarczanym przez nich na forum informacjom.

CZAT

Czat (ang. chał - pogawędka) to rodzaj zapisywanej elektronicznie „rozmowy”, którą można określić jako komunikację „każdy do każdego”. Czat może być również zapowiedziany i zaprogramowany - np. gdy bohaterem jest sławny aktor lub piosenkarz, staje się okazją do przeprowadzenia (pod okiem moderatora) nietypowego wywiadu, w którym „dziennikarzy” jest znacznie więcej niż udzielających odpowiedzi. Wtedy mamy do czynienia z komunikacją „każdy do jednego”.

33-

1

   This is writning (or morę accurately, textual production in yarious media) that depends on feedback mechanism operated and partly controlłed by the receiver to evoke a particular State of a variable and combinatorial text, S. Moulthrop, Pushing back: Living and Writing in Broken Space, http://iat.ubalt.edu/moulthrop/essays/pushMe.html.

2

   Ibidem.

3

   Ibidem.

4

   (...) in two-way, or reactive, communication one side responds to the other, but such commu-nication remains reactive unless ‘later massages in any seąuence take into account not just massages preceded them, but ałso the manner in whichprevious massages were reactive, T. Schultz, Massmedia and the concept of interactmty, [w:} „Media Culture & Society”, Yolume 22, rok 2000, s. 210.

5

Ibidem, s. 211.