str0020

Rys. 2. Schemat blokowy elementów biorących udział w organizacji zachowania w ujęciu współczesnej etologii

Etologia posługuje się własnymi metodami badawczymi, opartymi głównie na obserwowaniu zachowania się organizmów w ich naturalnym środowisku. Ostatnio przejawia się tendencja do śledzenia różnych parametrów fizjologicznych u obserwowanych zwierząt. Kierunek ten nazywamy etofizjolo-gicznym.

1.7.3. Współczesne kierunki neurobiologiczne

Jak wykazuje historia nauki, ustalenie związku psychiki z procesami czynnościowymi przebiegającymi w mózgu nie jest sprawą łatwą. Podobne trudności napotykali badacze próbujący poznać mózgowe mechanizmy sterujące zachowaniem.

Badanie roli procesów nerwowych w zachowaniu wymaga stosowania metod: 1) umożliwiających obserwację i ocenę zachowania się i 2) pozwalających śledzić pracę mózgu lub modyfikować jego czynność. Jak dowiemy się w rozdziale 2, obserwacja zachowania może odbywać się przy zastosowaniu metod etologicznych (najczęściej w naturalnych warunkach bytowania zwierzęcia) i laboratoryjnych, angażujących takie procesy psychiczne, jak: percepcja, emocje, różne rodzaje uczenia się, pamięć bezpośrednia i długotrwała, a nawet elementy rozumowania. Śledzenie pracy mózgu może polegać na: 1) wyłączaniu poszczególnych ośrodków, 2) pobudzaniu ich i 3) obserwacji ich funkcji metodami elektrofizjologicznymi, biochemicznymi i anatomicznymi.

Trwałe wyłączanie funkcji mózgu za pomocą uszkadzania różnych jego części niekiedy daje wyniki, które dawniej prowadziły do koncepcji nihili-stycznych — negujących możliwość ustalenia roli poszczególnych struktur i ośrodków mózgowych w różnych formach zachowania. Do takich właśnie

20