strona (81)

4.    Nie należy stosować ćwiczeń oporowych.

5.    Przy opracowywaniu zestawu ćwiczeń (nie obowiązuje tutaj konspekt ćwiczeń opisany przy omawianiu ćwiczeń ogólnokondycyjnych) należy uwzględniać przede wszystkim rodzaj i umiejscowienie schorzenia.

Ćwiczenia w wodzie

Ćwiczenia w wodzie w kinezyterapii ogólnej muszą spełniać zadania typowe dla tego działu, tzn. podnosić wydolność ogólną przez stosowanie odpowiednio dobranych wysiłków. Kryteria doboru grupy, metodyka prowadzenia, plan konspektu podobne są do stosowanych w ćwiczeniach ogólnokondycyjnych. Formy prowadzenia muszą ze względu na środowisko eksponować gry i zabawy w wodzie (tzw. oswajające z wodą), ćwiczenia oddechowe i elementy nauki pływania. Czas trwania jednostki ćwiczeń w wodzie ogranicza się z reguły do 45 minut. Do wyjątków należą jednostki dłuższe, 90-minutowe, które można prowadzić z pacjentami bardzo sprawnymi, dobrze pływającymi. Temperatura wody w zbiorniku, w którym prowadzi się zajęcia powinna wynosić 24— 25°C.

Środowisko wodne ma rozległy i na ogół korzystny wpływ na organizm człowieka. Odbierane przez kontaktore-ceptory bodźce są przenoszone do ośrodkowego układu nerwowego, przez co działają na cały system. Obserwuje się znaczną poprawę koordynacji nerwowo--mięśniowej, związanej z rozluźnieniem mięśni w wyniku działania czynnika odciążającego i pozornej utraty masy ciała.

Znacznie lepsza jest orientacja przestrzenna poszczególnych części ciała względem siebie. Przez wzmożone bodź-cowanie uzyskuje się rozluźnienie napięcia mięśniowego. Chłodna woda zwalnia częstotliwość tętna i zmniejsza pojemność minutową serca o ok. 25%. Ponadto dochodzi do odruchowego zwężenia naczyń krwionośnych skóry z jednoczesnym przekrwieniem mięśni. Od-działywuje to korzystnie na „trening” krążenia obwodowego. Woda ciepła działa odwrotnie, tzn. rozszerza naczynia krwionośne skóry, przyspiesza częstotliwość pracy serca. Czynnik termiczny (przewodnictwo cieplne wody jest ok. 30 razy większe od środowiska naturalnego) powoduje też obniżenie napięcia mięśniowego, obniżenie pobudliwości układu nerwowego, co może się manifestować zmniejszeniem odczuć bólowych podczas wykonywania ćwiczeń.

Innym istotnym czynnikiem bodźcują-cym jest ciśnienie hydrostatyczne wody. Oddziaływuje ono głównie na układ oddechowy przez zwiększenie ucisku na klatkę piersiową i jamę brzuszną, utrudniając (bardzo równomiernie) wdech. Wydech jest w tych warunkach wspomagany.

Nie można pominąć korzystnego wpływu zajęć w wodzie na psychikę. Możliwość wykonania ruchu nawet przy 25% normalnej wielkości siły napawa wiarą w poprawę. Ułatwione jest chodzenie krokiem dwunożnym, naprzemiennym. Powoduje to wyzbycie się przez pacjenta uczucia lęku i ułatwia przejście do innych form ćwiczeń poza środowiskiem wodnym.

Wskazania do ćwiczeń w wodzie:

1.    Poprawa wydolności ogólnej (głównie przez uaktywnienie układu krążeniowo-oddechowego) .

2.    Poprawa siły mięśniowej. Opór środowiska wodnego zależy od szybkości wykonywanego ruchu i głębokości zanurzenia ćwiczonej części ciała. Szybkie ruchy, szybkie pływanie doskonale wzmacnia siłę, równomiernie we wszystkich prawie zespołach dynamicznych,

3.    Poprawa wytrzymałości. Możliwość dowolnej regulacji tempa ruchu podczas długotrwałego pływania pozwala dozować natężenie wysiłku stosownie do potrzeb kształtowania wytrzymałości.

4.    Poprawa koordynacji ruchów (szczególnie współdziałania oddechu z ruchami kończyn górnych).

5.    Rozluźnienie patologicznego napięcia mięśniowego pochodzącego ze zmian chorobowych ośrodkowego układu nerwowego (tzw. napięcie spastycz-ne).

81

6 — Fizjoterapia