stylistyka4

r

nwm ros/in. a ivr»T( pmJm***" '£**"*' f ^n,m' dl, _u

fWifcdl Niemcy M <WJadr*.    4*Kk^

nmse/ni. Ame₀W -    **£ " *«"•

.    .'    _____maunucr cmulI... '■

f

Czasem nacechowanie ma charakter geograficzny (r^ , nyjjcst ooo »te-c na przykład wjTazom kraicatka, prochy, /,£y£' które oznaczaj to, co większość Polaków nazywa krauwem kur *' sfaKzkf, ale też informuj.,, że mówiący pochodzi z Krakowa! Św! me raydśutie u-polskich tekstach nacechowania geotrafi—    ^

ieh.rd»«—J*- ^{,VT 1}

_________-w* .wucacn nacv.v«Kiwania geograficznego w»I

zfożdirza »ę bardzo rzadko. Wynika to ze znacznej jednolitość <L nejpolszczyzny Jculiuralncj (odgrywa ono natomiast większy roję *| Juch mniej jednolitych, jak np. angielski i niemi-- '* • - ’

----------'

"'■" Y ,'vh - opanowanie słownika i    .

olicjru¹^⁰.    ^-spowiedzi - musi umieć korzystać i ze słownic-

sisss^«^h^^,-^iac

*** ^omość), i ze słownictwa p< „ . -,-------

^'osobnej kategorii swoistego nacechowania stylistycznego domaga L^nsjonalnc słownictwo, dla którego nie mam trafniejszego okre-ttfiTnii wyrazy w złym guście. To o nich pisał Jerzy Pilch:

KCadĄ ustawy o ochronie języka jest niewątpliwie fakt. iż nic jest wymierzona przeciw takim ohydnym słowom, jak kawusia, dokładnie, ubogacać, pa-^gki. urokliwy, aż do bólu. ugrać, bryka czy impsilt wzrostu.

Do tej listy dorzuciłbym na mój gust równic „ohydne": n:e do końca, ktpełuuk, zjadliwy, Jolce (‘dolary’), merc ('mercedes'), a także: otóż rtśsnowicie i samo mianowicie, stawiane po przytaczane, informacji (np. Miał istotni wadę, był pozbawiony poczucia humoru mianowicie za-miast: Miał istotny wadę, był mianowicie pozbawiony pc. zuc ta humoru)

A może lo każdy człowiek hołubi jakieś brzydactwo w swoim jeżyku osobniczym?

---, ~«*zjwm*cy - gospodami.'ę"**^

batonie ‘*£J*ŁJ5*n«W» *^{wyWf nicch}^ do>)>

narodowe . rne*^ ^awu * antropoccn.^ _n,

W slcrrotsp**    £» "*    V

drcroa    ‘ ^oH** **"?■?"»

boman.yłK^^o^*^Jnc»^!0Ł°^'‘ ^dn*^gM/_L'" b^WlN mon pm. *"^53*,W**:^d"’£*^,^w,Jk* W, JH

iri Polaków dóóce ^ "więta. •* PO*¹*¹"' " ^n,«Mnc.    ,

nicbczp*""* *‘^e™L-j rtóiycJuwkicr. Czasem chodzi o ch^.

przestarzałych

^^r^i!^Twtfsch hirtorj^eanjdi. aJc znajduj;, one zastSSjs

'Sncttc^ow)^ »sk«ku_Hce. ale w łęzyku - „k J**

^    ‘tdwz„j«tośo do śmieszności droga niedaleka. AfcJJJ*#

^ "⁷i^sS^,>*^h r

nnrsk budzących patetyczny nastrój lub odwrotnie: do

. «n»r podniosłych. Przypomnijmy z jedne, strony fig* Ł j Wena wstroju nicdbaMr> , z drugie, /as .M>,zcidę“ J£> ioego. Dziś studenci chichoczą, kiedy dziekan mów; -Atiid^Z^' nhukaJemickón...

, —, rojęwjęjy.

______T. ...₆isou i niemiecki, zob. rozdz. VI).

Czasem u- nacechowaniu wbija się na pierwszy plan s p o I c c z-

o-środowiskowy charakter ograniczeń użycia wyrazów: poa

. „witkami używa się ich tylko dla celów stylizacyjnych.

środowisk lub w przytaczanych wypowiedziach

^P^rtf!^^,Ś^ówn*nic ważniejszą niż wymienione dotychczai na-guokciC . ^,₀|₀giczne. geograficzne i spolcczno-środowiskowc ₍eit>o^^n,e * ₀,(jtccznic w starannych tekstach pisanych tylko dla taf&^^^ickkh!) P*łm nacechowanie stylistyczne oraz naccchowa-

^f^wLkX>*lnc.

e»f ^et0~^_{e z} nkh wśaściwe jest wyrazom szczególnie nadającym się ^22 _u. ,_ekstach literackich (np. wieczerza, rzec. zatonięć się) albo ^<fcl|fiach urzędowych i wypowiedziach oficjalnych (np. osobnik, ni-* • bieitey- posili ^u‘‘^łać się dolufdf. oświadczyć), albo odwrotnie: ^e*^?^_0<liwjntos*śe potocznej (np .facet, obijać się. pętać się). Wyczucie stylistycznych między tymi trzema grupami wyrazów leży u pod-sukccm pisarstwa w ogóle, a pisarstwa prasowego w szczcgólno-’ i [cieli bowiem autorowi tekstów literackich wystarczy czujność V***dcu do skmnictwa urzędowego (posługuje się on houńcm nic-mjJ wyłącznie wyrazami literackimi i potocznymi), a autorowi tekstów -cgdmch - opanowanie słownika urzędowego, to dziennikarz w za-- musi umieć korzystać i ze słownie-m""—-    ze słownictwa urzędowego (komuni-

wiadomość), i ze słownictwa potocznego (reportaż).

70