Uczciwek116

dowania (w metrach) nie przekraczał wartości 100 000 oraz, aby łączna długość przewodów była mniejsza od 500 m.

L [m] x U [V] < 100 000; L < 500 m

Przewody obwodów separowanych winny być prowadzone oddzielnie od przewodów innych obwodów.

Separacja elektryczna jest często stosowanym środkiem ochro- i ny przed dotykiem pośrednim. Przyjęta jest np. do zasilania gniazd wtyczkowych w łazienkach hotelowych, przeznaczonych do przy- -łączania golarek elektrycznych. Stosowanie w jednym obwodzie separowanym większej ilości odbiorników spotyka się jedynie w _: blokach operacyjnych obiektów służby zdrowia. Wówczas w takich ^f przypadkach należy stosować izolowane, nieuziemione przewody wyrównawcze, łączące jednocześnie przewodzące dostępne części j wszystkich odbiorników zasilanych z danego transformatora separacyjnego.

Przepisy [41] dopuszczają stosowanie w odseparowanym obwodzie do pięciu odbiorników', jeżeli najdalsza odległość gniazda i wtyczkowego nie przekracza 30 m.

3.7.5. Równoczesna ochrona przed dotykiem bezpośrednim i pośrednim - obwody SELV, PELV i FELV

Ochronne obniżenie napięcia znamionowego do wartości bardzo ■ niskiego napięcia (SELV i PELV) stanowi samodzielny środek ochrony przeciwporażeniowej, obejmujący zarówno ochronę przed dotykiem bezpośrednim, jak i pośrednim.

Bardzo niskie napięcia bezpieczne wynoszą:

•    przy prądzie przemiennym o częstotliwości 15 -r 100 Hz w normalnych warunkach środowiskowych 50 V, w szczególnych warunkach 25 V i w przypadku instalacji zanurzonej w wodzie 12 V;

•    przy prądzie stałym w normalnych warunkach środowiskowych 120 V, w szczególnych warunkach 60 V, a w przypadku instalacji zanurzonej w wodzie 30 V.

W praktyce napięcia bardzo niskie są to napięcia o wartościach nie przekraczających 25 V prądu przemiennego. W normie międzynarodowej określono je nazwami SEL V, PELV.

Źródłem zasilania w obwodach SELV i PELV mogą być transformatory ochronne (bezpieczeństwa) lub przetwornice, które powinny spełniać wymagania dotyczące urządzeń ochronnych, tj. zapewniać niezawodne oddzielenie elektryczne obwodu pierwotnego od wtórnego.

Z tego też powodu nic dopuszcza się stosowania takich źródeł zasilania jak autotransformatory, baterie akumulatorów ładowanych buforowo przez prostowniki lub urządzenia półprzewodnikowe, ponieważ żadne z tych urządzeń nie może zapewnić nie przenoszenia się napięcia pierwotnego na stronę wtórną.

Dopuszcza się jednak stosowanie źródeł elektronicznych, w których wprowadzono środki powodujące, że napięcie na zaciskach wyjściowych w przypadku uszkodzenia wewnętrznego nie może przekroczyć wartości napięć bezpiecznych.

Różnice między obwodami SELV i PELV są następujące:

1)    Części czynne obwodów SELV nie są w żadnym punkcie połączone z częściami czynnymi i przewodami ochronnymi wchodzącymi w skład innych obwodów, a więc instalacja jest całkowicie oddzielona od ziemi od innych instalacji. Zatem przewody i zaciski odbiorników mogą być w tym przypadku nie osłonięte -dostępne dla dotyku.

2)    Określone części czynne obwodów PELV mogą być połączone z uziomem ze względu na wymagania technologiczne. W tych obwodach można nie stosować żadnych środków ochrony przed dotykiem bezpośrednim, w każdych warunkach środowiskowych, jeśli napięcie znamionowe instalacji nie przekracza 6 V przy prądzie przemiennym lub 15 V przy prądzie stałym. Przewody i zaciski odbiorników również mogą być nie osłonięte, dostępne dla dotyku.

Wyjaśnienia wymagają obwody FELV. Są to obwody stosowne ze względu na potrzeby funkcjonalne zasilane napięciem nie przekraczającym wartości bardzo niskich napięć bezpiecznych. Budowa

207