Wskutek porażenia prądem może nastąpić zakłócenie pracy włókien mięśnia sercowego - włókna drgają chaotycznie, nie następują skurcze przedsionków i komór - krew przestaje krążyć.
Zatrzymanie oddychania albo zatrzymanie krążenia krwi, albo wystąpienie obydwu tych stanów jednocześnie powoduje utratę przytomności i oznacza bezpośrednie zagrożenie życia. Jest to tzw. śmierć kliniczna. Porażonego można jeszcze uratować pod warunkiem, że udzieli mu się skutecznej pomocy przed upływem 4 + 6 minut, zanim rozpocznie się obumieranie niedotlenionej kory mózgowej .
Prąd elektryczny, oprócz wpływu na układ krążenia krwi i oddychania, przepływający przez ciało człowieka powoduje urazy w wyniku działania cieplnego. Przy dużych wartościach prądu jego działanie jest widoczne na skórze w miejscach wpływu i wypływu prądu. W skrajnym wypadku powstają oparzenia trzeciego stopnia, charakterystyczne martwice skóry i głębokie rany.
Przepływ prądu przez organizm ludzki może wywołać także oparzenia wewnętrzne i zewnętrzne. Zależą one od wartości prądu, czasu jego przepływu i odporności ciała ludzkiego.
Oparzenia zewnętrzne występują w miejscu zetknięcia ciała z przewodnikiem.
Oparzenia wewnętrzne, występujące na całej drodze przepływu prądu przez ciało człowieka, są groźniejsze od oparzeń zewnętrznych, ponieważ są niewidoczne.
Prąd o dużych wartościach przepływając przez ciało człowieka powoduje uszkodzenie mięśni i przechodzenie do krwi barwnika mięśniowego, tzw. migloiny. Migloina jest substancją szkodliwą dla pracy nerek, ponieważ hamuje wydzielanie moczu. Większe ilości migloiny powodują śmiertelne zatrucie porażonego dopiero po kilku dniach od porażenia.
Działanie prądu na organizm człowieka może być nie tylko bezpośrednie, lecz także pośrednie najczęściej w przypadku powstania luku elektrycznego - w wyniku zwarcia w urządzeniach elektrycznych. W miejscu zwarcia temperatura łuku nierzadko przekracza 2500°C (prąd zwarciowy może osiągnąć kilka tysięcy amperów).
Przebywanie w strefie działania łuku elektrycznego może spowodować:
• mechaniczne uszkodzenie ciała, mające wygląd ran ciętych, potłuczeń itp.;
• oparzenie do trzeciego stopnia włącznie;
• zapalenie odzieży;
• osadzanie par metali na skórze wywołującej niebolesne obrzęki o barwie żółtej, brązowej lub czarnej;
• światło łuku, światłowstręt, łzawienie oczu, zapalenie spojówek, obrzęk powiek itp. skutek.
Do urazów wywołanych pośrednio przez prąd elektryczny zalicza się również złamania i inne obrażenia wynikłe wskutek upadku z wysokości przy utracie równowagi lub odruchowej reakcji na porażenie.
Stan fizyczny i psychiczny człowieka ma duży wpływ na zwiększenie niebezpieczeństwa porażenia. Roztargnienie lub zdenerwowanie zmniejszają zdolność reagowania i zwiększają możliwość powstania wypadku.
13.2. Uwalnianie porażonego spod działania prądu elektrycznego o napięciu do 1 kV
W przypadku zauważenia człowieka porażonego prądem elektrycznym, należy natychmiast przystąpić do udzielenia mu pomocy, a więc przede wszystkim porażonego trzeba jak najszybciej uwolnić spod działania prądu elektrycznego. Uwolnienia należy dokonać jedną z następujących metod:
• przez wyłączenie napięcia (we właściwym obwodzie elektrycznym);
• przez odciągnięcie porażonego od urządzeń będących pod napięciem;
• przez odizolowanie porażonego, uniemożliwiając przepływ prądu przez jego ciało.
Wyłączenie napięcia należy dokonać jednym z następujących sposobów:
1) Przez otwarcie właściwych łączników od strony zasilania. W przypadku, gdy uchwyt łącznika nie jest izolowany - należy użyć dostępnego w danej chwili materiału izolującego z jednoczesnym odizolowaniem się od podłoża i przedmiotów przewodzących.
377