Budowlami ziemnymi nazywamy trwałe obiekty inżynierskie, do których wykonania podstawowym materiałem konstrukcyjnym jest grunt naturalny, zagęszczany w czasie wykonywania budowli. Przykładowymi rodzajami budowli ziemnych są nasypy lub przekopy linii komunikacyjnych (drogowe, kolejowe), ziemne zapory wodne, wały regulacyjne i przeciwpowodziowa itp.
Z wykonawstwem budowli ziemnych są nieodłącznie związane roboty ziemne.
Roboty ziemne są to roboty budowlane, które polegają na metodycznym wydobywaniu, przemieszczaniu i układaniu gruntu naturalnego jako materiału do realizacji budowli ziemnych.
Podstawowym rodzajem budowli ziemnych są wykopy i nasypy.
Wykop powstaje w wyniku odspajania i wydobywania gruntu poniżej istniejącego lub planowanego poziomu terenu.
Wyróżniamy następujące rodzaje wykopów:
- wykopy tymczasowe, wykonywane do umieszczenia wszelkiego
rodzaju przewodów lub urządzeń podziemnych, fundamentów i części podziemnych obiektów budowlanych, posadowienia fundamentów podpór mostowych itp.
- wykopy stałe wykonywane do przeprowadzenia np. linii komunikacyjnych, którym nadaje się określone trwałe kształty i wymiary (jest to odmiana budowli ziemnych).
Nasyp wykonywany jest poprzez układanie warstwami odpowiednich rodzajów gruntu na powierzchni istniejącego lub przygotowanego terenu.