'fzystbck B 2°staje eh,
tlWZglę. | iżJin-oścj !
‘ Pojęcie ! idaniach i Piki jak: j gzogen- j twasów i rnia za-iuktów i rymów nizmu ]
I (oko-białek
bela 8
Sfchd diety, a w szczególności jej odpowiednia wartość energetyczna i (nawidtowy uA-ial węglowodanów i tłuszczów w dostarczaniu energii wpływają również na wartość o* łwczą białek diety. Synteza 1 g białka z aminokwasów pożywienia wymaga dostarczenia 24 kcal. Pizy niedostatecznym udziale węglowodanów i tłuszczów w diecie aminokwasy są wykorzystywane jako źródło energii, co prowadzi do zmniejszenia ich ilości dostępnych do syntezy bisłek organizmu.
Do oceny wartości odżywczej białka stosuje się różne metody chemiczne i biologiczne. Metody chemiczne polegają na oznaczeniu składu aminokwasów egzogennych w badanym białku, a następnie porównaniu go ze składem aminokwasów białka wzorcowego Zawartość aminokwasów w białku badanym można oznaczyć analitycznie lub obliczyć, korzystając z tabel składu produktów spożywczych. Jako wzorzec stosuje się hipotetyczne białko wzorcowe, którego skład został określony przez ekspertów FAO/WHO na podstawie zapotrzebowania człowieka na poszczególne aminokwasy. Wzorcem składu aminokwasowego są także białka jaja kurzego i mleka kobiecego. Skład białek wzorcowych podano w tabeli 9.
Tabela 9
Zawartość aminokwasów egzogennych i względnie endogennych w białkach wzorcowych
Aminokwas |
Białko mleka kobiecego |
Białko jaja kurzego |
FAO/WHO (1991) |
[g/100 g białka] | |||
Izoleucyna |
2,9 |
5,6 |
2,8 | |
Leucyna |
5,8 |
6,4 |
6,6 |
Lńyna |
4,2 |
5,0 |
5,8 |
Metionina | Cysteina |
2.6 |
4,5 |
2,5 |
Fenyloalanina B Tyrozyna |
4,5 |
7,5 |
6,3 |
Treonina |
2,7 |
3,2 |
3,4 |
Tiyptofan |
1,1 |
1,0 |
1,1 | |
Walina |
3,4 |
5,1 |
3,5 | |
Suma aminokwasów egzogennych |
27,2 |
38,3 |
32,0 |
Do chemicznych metod oceny wartości odżywczej białka zalicza się wskaźnik aminokwasuograniczającego WĄO (zwany inaczej chemicznym miernikiem jakości białka -Chemical score - ci) i zintegrowany wskaźnik aminokwasów egzogennych (EAA Essential Amino Acids Index).
Wskaźnik aminokwasu ograniczającego pozwala wyznaczyć aminokwas ograniczający wykorzystanie białka na cele budulcowe. Aminokwas ograniczający jest to lafa składnik białkarhtÓT7~wyiea2uj« najniższą zawartość w białku badanym w porównaniu do jego zawartości wbjałktuwaereewym:
CS= Ap/Aw xl00
gdzie:
Ap - zawartość aminokwasu w białku badanym,
Aw zawartość aminokwasu w białku wzorcowym.