Zapotrzebowanie na węglowodany dla zdrowego człowieka ustala się kiem, płcią ona aktywnością fizyczną i pokrywa ono różnicę pomiędzy ealoduboamS potrzebowaniem na energię a energią pochodzącą z białek (10-i 5%) i tiuszczów(23-j3S Udział energii z tego składnika wynosi więc 55-65%, ale może się wahać w do 70%. Udział energii pochodzącej z cukrów prostych i dwucukrów łącznie nie pdWł| przekraczać 15-25%. Udział energii z cukrów prostych dodanych do posiłków nie powiml przekraczać 10%. Zawartość różnych węglowodanów w wybranych produktaefa-łifl^H czych przedstawiono w tabeli 12.
Rola, jaką węglowodany pełnią w żywieniu ludzi, jest ściśle związana ż tynti ni i w jakim stopniu mogą one zostać strawione i wchłonięte w przewodzie pokarmowym.'^ Do krwi wchłaniają się tylko cukry proste uwolnione z di-, oligo-, i polisacharydóWifl^B ces rozerwania wiązań glikozydowych zachodzi w przewodzie pokarmowym pod wptysś|j|j odpowiednich enzymów i nazywa się hydrolizą. Trawienie węglowodanów w przewódar > pokarmowym rozpoczyna się w jamie ustnej podczas procesu żucia, a kończy na zewBgfiśi? nej powierzchni błony śluzowej jelit, gdzie aktywne są takie enzymy jak: maltaza, sachar^M ! laktaza. Cukry proste są następnie absorbowane do krwi z udziałem nośnika bialkotwgj#| i energii, jonów sodowych (glukoza, galaktoza) lub bez nakładu energii (fruktoza). ChatsKJ terystykę poszczególnych enzymów przedstawiono w tabeli 13, należą one do a-glikozydapl tzn, rozszczepiają wiązania a-glikozydowe. Wyjątek stanowi laktaza (B-galaktozydaza), ra działa na wiązanie B-1,4 ghkozydowe i u wielu ludzi nie jest wydzielana w odpowiednia-a ilościach. W przypadku stwierdzonej nietolerancji laktozy wskazane jest spożywanie MB mentowanych napojów mlecznych oraz produktów o obniżonej zawartości laktozy.
Tabel* IM
Charakterystyka enzymów trawiennych rozkładających węglowodany
Enzym |
Wydzielina trawienna |
pH (aktywator) |
Substrat |
Działanie |
Amylaza ślinowa |
ślina |
6,6-6,8 (jony sodu) |
skrobia, glikogen |
działa na wiązanie a-l ,4-glikozydowe od wewnątn łańcucha (endoamylaza) |
Amylaza trzustkowa |
sok trzustkowy |
ok. 7,1 (jony Cl) |
skrobia, glikogen |
działa na wiązania a-1,4-glikozydowe od zewnątrz łańcucha (egzoamylaza) |
Glukoamylaza |
sok jelitowy |
dekstryny |
odczepia końcowe cząsteczki glukozy | |
Amylo-1,6- (glikózydaza amylopektynowa) |
sok jelitowy |
skrobia, dekstryny |
odczepia boczne łańcuchy glukozowe | |
Oligol,6-glikozy-daza (izomaltaza) |
sok jelitowy |
oligosacharydy, izomaltoza |
działa na wiązania a-1,6-glikozydowe | |
a»glikozydaza (maltaza) |
sok jelitowy |
5,8-6,2 |
maltoza, |
rozkłada do glukoz 1 |
Sacharozo-a- glikozydaza (sacharoza) |
sok jelitowy |
5,0-7,0 |
sacharoza |
-—-i rozgada do fruktozy i glukoJj |
P-galaictozydaza |
*ok jelitowy |
5,4-8,0 |
laktoza |
rozkłada do galaktozy 1 gtaWtj |
42