Zdjęcie0524

'vl^!

*3 PUL

IB

"SI

“elnbfc

^5rainytU

tówjafc

ydalaaiej

■

ⁿraw

j^9

ŁornórW :esacb bsy podickł ynitoibśj

M

ymw ałaoianie* W riea

I

:óvwbŚ

,J

%twml ię pattm lytżjełfl

a&ó*'H

Skutkiem niedoborów wapnia w pożywieniu i w organizmie w,ród .l/te« jc*t krzywica. natomiast wśród dorosłych osteomalacja i osteoporoza Najhardziej swoictym objawem długotrwałego niedoboru wapnia jest t^źycżkm-której typowymi objawami są; bóle mięśni skurcze mięsni twarzy, rąk. nóg, mrowieniejjalęótt. Długotrwały niedobór wapnia wśród dzieci może uniemożliwić osiągnięcie szczytowej masy kostnej, co przyczynia się do rozwoju osteopenii, przedwczesnej osteoporozy i złamań w późniejszym wieku.

Podstawowym źródłem wapnia w diecie jest mleko i przetwory mleczne, np.: kefir, jogurty, sery białe i żółte. Z tych produktów wapń jest stosunkowo łatwo wchłaniany. Innymi źródłami mogą być również niektóre konserwy rybne, np. z sardynek lub łososia, zwłaszcza spożywane z ośćmi. Wapń występuje także w znacznych ilościach w nasionach roślin strączkowych i niektórych warzywach. Jednak jego wchłanianie z roślin strączkowych może być utrudnione, ponieważ tworzy on z występującymi w roślinach fitynianami i szczawianami trudno rozpuszczalne związki.

Zalecane dzienne spożycie wapnia zależy od wieku, płci, aktywności fizycznej oraz stanu fizjologicznego i jest podane w tabeli na str. 145.

Sód to pierwiastek, którego fizjologiczną rolą jest zapewnienie równowagi osmotycz-i^npj ^ ^ęwⁿą^ltvJfr>rnÓi^r)^fr>w>'^ph płynach ustrojowych. Obecność sodu w przestrzenBCTTna’ zewnątrz komórki i odpowiednie stężenie potasu wewnątrzkomórkowego tworzy potencjał błony komórkowej niezbędny do przewodzenia impulsów nerwowych. Sód wpływa również na ró wr)owagęTcwas o wo-zaScRfóWĘTjfgańiżmu, w związku z czym jego zawartość ściśle wiąże się z gospodarką wodną.

Zawartość sodu w organizmie jest regulowana przez układ hormonalny, głównie hormony kory nadnerczy. Wydalanie sodu z moczem zależy od jego stężenia we krwi. Proces wydalania sodu odbywa się przede wszystkim przez nerki (95%), z kałem (5%) oraz przez skórę i z potem.

Głównym źródłem sodu w pożywieniu jest chlorek sodu oraz produkty spożywcze zawierające go w dużych ilościach. Dużo chlorku sodu zawierają produkty przetwarzane technologicznie, konserwowane, peklowane i wędzone. Zalecana dzienna podaż sodu jest podana w tabeli na str. 148.

Żelazo jest podstawowym składnikiem hemoglobiny, mioglobiny i wielu enzymów. Odgiywa istotną rolę w transporcie i magazynowaniu tlenu, przenoszeniu elektronów, przemianach kwasów tłuszczowych, biosyntezie prostaglandyn oraz jodowaniu tyrozyny. Jest niezbędne do wytwarzania czerwonych krwinek, utrzymania bilansu cieplnego oraz regulacji odporności humoralnej i komórkowej.

Biodostępność żelaza uwarunkowana jest fizjologicznym zapotrzebowaniem organizmu na ten pierwiastek oraz formą chemiczną związków występujących w produktach spożywczych. Żelazo hemowe (dwuwartościowe) z produktów pochodzenia zwierzęcego jest lepiej wchłaniane w organizmie, natomiast niehemowe (trójwartościowe) występuje w produktach roślinnych i jest gorzej przyswajalne. Głównym czynnikiem stymulującym wchłanianie żelaza niehemowego jest witamina C, ale także mięso, drób i ryby.

Niedobór żelaza wpływa niekorzystnie na wiele procesów metabolicznych, powodując zaburzenia czynności wielu tkanek i narządów. Najbardziej rozpowszechnionym schorzeniem powstającym na tle niedoborów żelaza jest niedokrwistość. Anemia I niedoboru żelaza na tle nieprawidłowego żywienia stanowi około 80% wszystkich przypadków tego schorzenia m świecie. Zalecane dzienne spożycie żelaza za leży od wieku, płci, aktywności fizycznej oraz stanu fizjologicznego i jest podane w tabeli na str. 146.

■