C-t» tv »r nic wyklucza ciągłych wahań i zmian napięcia wcałynułu*.
akcji - zarówno w caęśck jnanwyg się“ do punktu kulnu tak I „opadającęT Krsi Wtaey—ywnir uwagi i ciekawości odbiwcy. ■*■•*11 wyrtwnii i wzmacnianie emocji ons uwagi. W .skrajnych przj P*dkach - podobni* jak ar Itamrya scenariuszu - oznaczać to możeciągj,
Wf—mmamtt mufrnm | Iiafr = zawiaseme. aerwywyw—ta w niepewnoki;.
czyli napięcia, ai ilw— igiikrtn dzieła Napięci--ią----1—ebiegitma*
cjibudr*warw jirtrwf—r T |---gestię co do grozy nagłości łub/i mezm
HbśłI zaistniałe! ijlifji poprzez zapowiedź swrotu wydarzeń - i jednocztj me fwmnmr informacji o ciągu dalszym. Chodzi o to, by dopowiedzeń* mnfi^ym bęM ratwiftauc. < -yiasnimie nastąpiło z opóźnieniem - najczęściej dopiero w kolejnym zdaniu, akapicie albo nawet po kilku stronach tekstu’ Siata temu opisy, komentarze, dialogi czy sytuacje niezwiązane bezpośrednie z głównym tokiem akcji, odwracające iwry w innym kierunku, a więc pd niące funkcję retar*łacyiną (opóźniającą). W formie aż przerysowanej tak len zabieg świetnie w Chamie, gdzie czytamy:
(...j doszedł go przeraźliwy krzyk kobiecy:
- Jam, Marta! ratujcie!
Ranek był wczesny; za czółnem, które mknęło po rzece, nad ciemnytr, borem stał jaskrawy sitakjutrzenki [„.]
(Eliza Orzeszkowa, Om
Nagromadzenie tego typa zabiegów spotkać można zwłaszcza w utworach sensacyjnych czy przygodowych, kryminałach i powieściach grozy.
Z intensywnością „dziania” się zdarzeń w utworze, napięciem fabularnym podkreślaniem wagi i wzajemnej zależności pomiędzy zdarzeniami wiąże «< zagadnienie czasu. Jest ono dla rozwoju fabuł kluczowe - sposób łączem poszczególnych motywów, kolejność ich przedstawiania, efekty opóźniani* (ntanUtcjf) łub wcześniejszego zapowiadania zdarzeń (antycypacji), żalu* czasówy ukazywanej historii, relacja wobec czasu historycznego itd. decydu Ją o naszym rozumieniu fabuły. Kompozycja utworu najczęściej oparta jś właśnie na wyznacznikach i zależnościach czasowych - zdarzenie, stan. eyia cja, chwila, następstwo, ciągłość, przerwa, powrót itp., również wszelkie rop żyda, cykle związane z naturą i kulturą, sam fakt opowiadania - wszystko;, wiąże się z kwestią czasu, oczywiście też i przestrzeni. Rozważanie tamponu otworu powinno zawierać również refleksję nad tym, w jaki sposób ujawnu* w świecie przedstawionym dana postać literacka i wiedza o niej - t). wbón* miejscu utworu, za pomocą jakich form podawczych bohaterowie są pod stawieni, jaki zakres tekstu obejmują te informacje (np. cały rozdział, doą* czy poszczególne wzmianki) Bohater literacki, jako element świata praata
paasMHk* V\' tym n r«d Ubul. tadl
c w. ■»> V t*H*er i«ikj dstaMmwi k< między ii cjąniMCZoi nuędzydov
nwnw »* •warft^g OMMIM Tsataprcy statyczne, i ici są meu podmiotu. liryka n«rn minowały raczej na p wych oraz związków j chronoiogl Matowana Fodobn potraktowi guna dziei
przypadku
I
lo możliwi powieści 1 dasgo czyj Marne, m hem peta wtaściwie I •e wypadł zań, gdyż korząc ai