Zdjęcie710

IH    ” Tajniki kompozycji

4

pi»Uo. złe uk/r zawierającą reakcje na czyjeś słowa, odpowiedzi danr pytania, itp |h«w«uł tako odpowiednik poetyckiego monologu udraic^ ■nego .-ob min. pki J|. Ten typ .jednostronnego dialogu”, w który, co prawda w ogóle nie słychać drugiej postaci, ale który jest bezpośreć nim rezultatem interakcji z drugą osobą, to technika narracyjna wpu wadrona na szerszą skalę dopiero przez Alberta Camusa w Upadku, w, dam rn w 19So roku (choć występuje już u Dostojewskiego w Notatką}, z podziemia). później bardzo popularna. Poniżej fragment Wzlotu j_Łf₀ sława Iwaszkiewicza, utworu będącego swego rodzaju literacką polon k.i z Upadkiem. / zastosowaniem tej samej techniki narracyjnej:

Ze pan mi przeszkadza? Ależ gdzie tam. nie. nie. niech pan siada Z te nem chętnie porozmawiam, pan jest niegłupi facet. (...) Leje. Patrz pm\ tak po szybach ścieka, nie może się zatrzymać... Pan też żony nie a* Wiośnie. Więc co robić? Jak spędzić taki wieczór7**

3)    monolog dramatyczny (czy lepiej: udramatyzowany, by nie mylić p t wypowiedziami bohaterów w dramacie) - forma wypowiedzi poetyckiej. częsta zwłaszcza w angielskiej poezji XIX i XX wieku, w której wyimaginowany podmiot (bohater liryczny) przemawia do wyobrażony! milczących słuchaczy/interlokutora**.

4

Przykładem może być tu skierowany do potomnych monolog tytułowego Boskiego Klaudiusza, bohatera wiersza Zbigniewa Herbem Cesarz Klaudiusz w swoim przemówieniu - będącym połączenie-, wspomnień z całego żyda z mową obrończą w sądzie, która w koks zamienia się w pochwałę samego siebie - odpiera zarzuty, pomiunai twe zbrodnie, a wylicza osiągnięcia. W końcu nawołuje: „wspomnijcie

-    o potomni - z należną czcią i wdzięcznością/choćby jedną zasługę boskiego Klaudiusza”.

4)    monolog wewnętrzny - zapis myśli postaci literackiej w formie mov. niezależnej lub pozornie zależnej (i pozornie niezależnej c> s. 99). Oh jednozdaniowy przykład w mowie niezależnej (wewnątrz cudzysłowu

K. nie odpowiadał już nic. *Czy mam się dać bałamucić tym najniższy» funkcjonariuszom?" - myślał.

(Franz Kafka. Proces, przeł. B. Sdsk

Monolog wewnętrzny może być też wkomponowany w tok narrfcs

-    jak poniżej:

“ I Iwaszkiewicz. Wzlot. W: Poiska nowela współczesna, wyd. 111 rozszerz., Kraków IW

* Między innymi w twórczości Alfreda Tennysona, Roberta Browninga. Thomasa 1 Ma t*oei>vki monolog udramatyzowany nawiązywał z kolei do dzieł antycznych - zob. ha do jeaak w-. The Nrw Protestom ha ykkipmka of Poctry and Poetics. eds. A. Preminger, T.V. F. hą»* ■L Princeton 1993.