zagadnienia egzaminacyjne z teorii literatury (108)

.^es<2- ęC>ilo^a. *Sc\c de\. " p^yĘc j tfcjiA SŁetoto rtO-UJ. (VWĆU^O_

42. „LITERATURA”,-DEFINICJE PO,JĘCIA

Termin literatura wywodzi się z łacińskiego ^llittera\ Jest to określenie, które powstało w XVI wieku- iiiierarius. Od dzieł pięknych do naukowych.

1.    Krasicki twierdził, że wiedza c literaturze oznacza znanie literatury.

2.    Mochnacki w swojej rozprawie „O literaturze polskiej w wieku dziewiętnastym” napisał, że „literatura nie w samych tylko piśmiennych mieści się tworach. ale jest także w opinii publicznej. Stosunek tej do tamtej obojętny być me może dla prawdziwego krytyka.”

3.    Piini oe Stad szukała na początku XIX w. uzasadnienia dla nowego etapu w historii sztuki i

odnalazła je. porównując literaturę śródziemnomorską, klasyczną, prostą, czystą i jasną z    __ •

literaturą nowoczesną, marzycielską, mglista i pełną uniesień; przeciwstawiając Południe    <QJas

(Homera, Racme'a, Comeille'a) - Północy (Szekspirowi i Schillerowi). Ola madame deStael <d€- 9>^6oj tylko ta druga literatura ma szansę rozwoju, bo jej Duch zwraca się bezpośrednie do serca, \£\. i\o^>CArQ-interesuje się bowiem życiem wewnętrznym. "W czasach współczesnych większą rolę Snć2- rv\Q-odgrywa charakter; ów niepokój myśli, pożeraj ący nas częstokroć jak sep Prometusza, 1 wydawałby się on szaleństwem wśród określonych i jasnych stosunków, jakie istniały w    .

ustroju społecznym i pąóstWowym starożytnych...".    >    ®

4.    W uieciu J. Cujlęf a fesśjcą jest to akt mowy,, bądź zdarzenie tskslualnc budzące uwagę pewnego szczególnego rodzaju.

5.    W romantyzmie twierdzono, że badać literaturę znaczy tyle co przeniknąć w krąg myśli pisarza, poczuc ducha autora.

6.    Kenneth Burkę wiersz to akt zastępczy dla dramatu wewnętrznego jednostki.

7.    Organizacja naddana - dobra literatura to ta, którą rozumiemy po czasie. Zatrzymuje nas, każe nam pomyśleć, dojść do wnętrza i znaczenia.

literatura pisana prozą jest prosta. Poezja ma wiele czynników, elementów pobudzających zmysły. Powinna mieć jakiś „chwyt” (formaliści rosyjscy).

8.    S. Skawarczyńska „literatura - twórcza manifestacja życia poprzez słowo”

9.    S. Dąbro\vskT7hicraiurąjcst wszystko, czego tworzywem jest słowo”

JJ- poefej. poe,%i&

Słowo - trwalsze od kamieni, budynków. Znak specyficzny ‘

Norwid arcydzieła bronią języka.

Słowo jest potęgą. Jeśli słowo tworzy literaturą to literatura jest potęgą.

Wartość literatury jest niezastępowalna.

10.    Horacy „Ut nióiura ooesis”- abv rtoezjn Wyła bik ohray Pocria operuje obrazem metaforycznym.

11.    R. Ingarden każdy utwór składa się z ąuasi-sądów, które zdolne są do wywoływania iluzji rzeczywistości, czego nie potrafiłyby uczynić czyste zdania orzekające.

12.    H. Markiewicz „cechą literackości jest to. że utwór, spełnia zasadnicze funkcje językowe w sposób odmienny niż wypowiedzi potoczne i odmienny niż wypowiedzi, użytkowe, tzu. prz>^r udziale fikcji literackiej z uporządkowaniem naddanym lub ze zwiększoną obrazowością.”

13.    Fryderyk Schlcgl twierdził, że przeszłość jest źródłem rzeczywistości literackiej i jej wartości, mitologia jest źródłem zasilającym proces rozwoju literatury, uczucie i wyobraźnia to siły napędowe wszelkiego aktu.twórczego.

14.    Bożena Chrząstowska, Seweryna Wysłouch (w: Poetyka stosowana) „Literatura realizuje przcdcwszystkim cele estetyczne, uie kisirarncntal.ee. Jest przedmiotem estetycznym, nie ulotką czy tuozo ocznym traktatem. Może wyrażać treści ideowe, filozoficzne, psychologiczne, ale są one zawsze uzależnione od kształtu artystycznego. Na terenie filozofii czy ideologii literatur przeważnie nie jest odkrywcza, nawet arcydzieła dają się w gruncie rzeczy sprowadzić do banałów na temat ludzkiego życia.”